De werkgroep “Politiek en DV techniek” analyseert actuele politieke ontwikkelingen in de defensiesector. Zij levert onafhankelijke feiten en duiding vanuit de technologische kennis en ervaring van ingenieurs.
De werkgroep heeft onderstaande observaties over de Rapportage Adaptieve Krijgsmacht van 26 oktober 2017. Deze zijn opgesteld op basis van openbaar beschikbare stukken en kennis en ervaring op het gebied van defensie- technologie. De opmerkingen en daarop gebaseerde vragen betreffen uitsluitend technologische of daarmee verband houdende aspecten.
In de brief rapporteert de minister over de voortgang van de invoering van het op 13 januari 2017 aangekondigde Total Force Concept onder de titel ‘De Adaptieve Krijgsmacht’. Middels dit concept wordt de flexibiliteit van de krijgsmacht vergroot en duurzaam samengewerkt met andere actoren in de samenleving. Zie hiervoor ook kamerstuk 34550-X-73 dd. 13 jan 2017.
Het concept ‘adaptieve krijgsmacht’ is een belangrijk concept dat potentieel grote gevolgen heeft voor de manier van werken in de organisatie. Er zijn echter ook risico’s aan verbonden.
Het Adaptieve Krijgsmacht concept en materieel (pag. 1 en pag. 5)
Bij de op pagina 1 uit de brief van 13 januari aangehaalde uitgangspunten zijn de eerste drie ook in hoge mate relevant voor materieel en technologie. Genoemd worden: ‘beschikbaarheid prevaleert boven eigendom’, ‘schaalbaarheid van capaciteiten’ en ‘economische meerwaarde voor Nederland door betere verankering van de krijgsmacht in de samenleving’. De rapportage in deze brief betreft echter vrijwel uitsluitend personele aspecten van het concept.
Daarnaast is een beleidsinstrument als ‘de adaptieve krijgsmacht’ voor materieel en technologie pas werkelijk effectief als het voor grote(re) projecten wordt toegepast.
Decentrale uitvoering (pag. 2)
Volgens de rapportage moet de verandering decentraal vorm krijgen en door ‘trial and error’ tot stand komen. Zoals de D-DMO bij zijn aantreden zei: ”proberen mag”. Op centraal niveau schept Defensie bestuurlijke kaders. De werkgroep juicht een passende mate van decentralisering en flexibiisering in hoge mate toe! De praktijk is echter weerbarstig, vooral op het gebied van materieel en technologie. Staand materieelbeleid zoals aanbestedingsregelgeving, DMP-procedures en “zo mogelijk kopen van de plank” verzet zich vaak tegen de voorgestelde flexibiliteit. Er wordt aangegeven dat er prikkels nodig zijn "om het vertrouwde los te laten", maar deze worden niet gespecificeerd.
Dialoog en samenwerking bij ‘smart contracting’ (pag.7)
De werkgroep juicht het plan van ‘smart contracting’ toe. Intensieve samenwerking intern Defensie en een dialoog met marktpartijen kan het verwervingsproces aanzienlijk verbeteren. Er is echter bij diverse afdelingen en onderdelen extra (technische) kennis nodig om die dialoog op een effectieve manier te voeren.
In het verleden is er sprake geweest dat bedrijven die deelnamen aan een dialoog ter voorbereiding van een aanbestedingsprocedure wegens voorkennis uitgesloten werden van deelname. Invoering van nieuwe vormen van dialoog brengen voor bedrijven een risico met zich mee dat dit wéér gebeurt.
Prijsconsequenties van functionele specificaties bij ‘smart contracting’ (pag.7)
Een verschuiving van technische specificaties naar functionele specificaties bij ‘smart contracting’ heeft onder meer tot doel (of tot gevolg) dat een groter risico voor de levering bij de leverancier komt te liggen. Leveranciers zullen in voorkomende gevallen dit extra risico in hun prijsstelling verwerken. Rekening moet worden gehouden met risico-opslagpercentages van 10-20%. Dit is met name relevant voor die onderdelen waarvoor Defensie tot op heden bij gedetailleerde technische specificaties hanteerde, zoals bij de bouw van marineschepen.
Veiligheid
Helaas is kort geleden het aspect veiligheid en de daaraan verbonden verantwoordelijkheden nadrukkelijk aan de orde geweest. De in het concept ‘adaptieve krijgsmacht’ voorgenomen veranderingen worden gerealiseerd door een andere manier van omgaan met personeel en materieel. Meer flexibiliteit door o.a. (mede)gebruik van extern personeel, externe diensten en materieel. Dit heeft gevolgen voor de aanpak, bewaking en normstelling bij veiligheid.
_____________________________
Den Haag, 9 november 2017
Meer informatie over de werkgroep Politiek en Defensietechniek vindt u via deze link.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de werkgroep via E: politiektechniek@kividv.nl
Wilt u de commentaren en adviezen van de werkgroep per email ontvangen? Meldt u dan aan voor onze mailinglist.
Disclaimer: De gegeven feiten en meningen zijn gebaseerd op open bronnen en op de kennis en ervaring van werkgroep leden.
Dit is geen officieel standpunt van KIVI. De vereniging aanvaard geen aansprakelijkheid voor hetgeen door de werkgroep of haar leden naar voren is gebracht.
Foto: Ministerie van Defensie