De werkgroep “Politiek en Defensie & Veiligheidstechniek” analyseert actuele politieke ontwikkelingen in de defensiesector. Zij levert feiten en duiding vanuit de technologische kennis en ervaring van ingenieurs.
De werkgroep heeft onderstaande opmerkingen en vragen over de Communication van de Europese Commissie over het Europese defensiefonds en het daarover door het Ministerie van Buitenlandse Zaken opgestelde fiche. Deze zijn opgesteld op basis van openbaar beschikbare stukken en kennis en ervaring op het gebied van defensie- technologie. De opmerkingen en vragen betreffen uitsluitend technologische of daarmee verband houdende aspecten.
Algemeen
De werkgroep sluit zich aan bij het commentaar van de Federation of European Defence Technology Associations (EDTA). In aanvulling daarop vindt u hier de specifiek Nederlandse aspecten.
Harmonisatie van eisen en synchronisatie van planning
Om het fonds te laten functioneren is het noodzakelijk plannen voor onderzoek in het “research window” en nieuwe capaciteiten in het “capability window” inhoudelijk en qua planning op elkaar aan te passen. De Nederlandse rol daarin is per definitie beperkt, aangezien 26 of 27 lidstaten hierin een rol spelen inclusief de grote Europese landen. Formeel blijven de landen uiteraard geheel zelf beslissen en vindt geen soevereiniteitsoverdracht plaats, maar de nadrukkelijke noodzaak van synchronisatie en harmonisatie heeft gevolgen voor de nationale beslissingsmacht en keuzemogelijkheden.
De EDTA (zie bijlage) stelt in haar commentaar voor om een communautair bureau in te richten dat verwervingsplannen bestudeert en aanbevelingen voor synchronisatie en harmonisatie doet.
Een Europees harmonisatie en synchronisatiebureau kan in het Nederlandse belang zijn om een goede balans in Europa te creëren. Als Nederland nadrukkelijk betrokken is bij zo’n bureau kan effectiever zicht worden gehouden op de ontwikkelingen in andere landen en aansluitingsmogelijkheden daarop dan mogelijk is in bilaterale of regionale verbanden. Het kan ook een kans zijn voor de Nederlandse technologiesector en industrie om effectiever aan aanbestedingen mee te kunnen doen.
Nederlandse rol in het Europese Defensie Fonds
De Europese ontwikkelingen op het gebied van defensiesamenwerking verlopen traditioneel erg langzaam. Het afgelopen jaar zijn deze door activiteiten van de Europese Commissie echter in een stroomversnelling geraakt. Met name op het gebied van technisch wetenschappelijk onderzoek en materieel-ontwikkeling zijn er nu concrete plannen waarvan te verwachten is dat ze ook daadwerkelijk worden uitgevoerd.
Het is van belang voor de Nederlandse technologiesector dat de overheid, bedrijfsleven en andere betrokken organisaties goed aansluiten bij deze ontwikkelingen. Nu inhoudelijk en proactief meedoen biedt over enkele jaren kansen, zeker als de ontwikkelingen in een stroomversnelling blijven.
Om goede aansluiting met de snelle ontwikkelingen te waarborgen lijkt het verstandig een afstemmingsoverleg in het leven te roepen waar politiek, Defensie, EZ/CMP, bedrijfsleven (breder dan de NIDV) en de technologiesector richting geven aan de Nederlandse rol in het Europese Defensie Fonds.
Focus op het MKB
In veel economische analyses en politieke stukken wordt het MKB als motor van innovatie aangemerkt. Dit is echter niet het geval in de defensiesector. De oorzaken hiervoor zijn divers, maar het belangrijkste aspect is dat het initiatief en financiering van nieuwe defensie-producten bij de overheid ligt. Grote bedrijven kunnen gemakkelijker aan de daarbij behorende complexe eisen en langdurige aanbestedingsprocedures voldoen. Het Europese Defensie Fonds zal deze tendens eerder versterken dan verminderen.
Extra nadeel voor de Nederlandse defensie-gerelateerde bedrijven is dat deze bijna nooit als hoofd-aannemer (OEM) optreden maar meestal alleen als toeleverancier van deelsystemen.
De focus van het Nederlandse beleid m.b.t. het Europese Defensie Fonds zou bij versterking van de rol van het MKB moeten liggen. Stimuleer daarom in het Europese Defensie Fonds de mogelijkheid voor kleinere projecten, promoot asynchrone[1] ontwikkeling en geef de meeste aandacht aan nieuwe technologiegebieden waarin Nederlandse onderzoeksinstituten en bedrijven kunnen excelleren.
_____________________________
Den Haag, 17 augustus 2017
Meer informatie vindt u op de webpagina van de werkgroep Politiek en Defensie & Veiligheidstechniek.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de werkgroep via E:dv@kivi.nl of T: 071 7113973
Disclaimer: De gegeven feiten en meningen zijn gebaseerd op open bronnen en op de kennis en ervaring van werkgroep leden. Dit is geen officieel standpunt van KIVI. De vereniging aanvaard geen aansprakelijkheid voor hetgeen door de werkgroep of haar leden naar voren is gebracht.
Foto: Ministerie van Defensie.
_____________________________
[1] Zie het KIVI commentaar op de Discussienota over de toekomst van de Europese Defensie van 7 juni 2017.