Geotechniek 2003, nr. 4

LET OP: Van de jaargangen tot 2007 zijn - op een paar uitzonderingen na - alleen de abstracts beschikbaar. Vanaf 2007 is van ieder artikel ook een .pdf beschikbaar.

Gronddrukken bij damwandberekeningen

A. Verruijt en M. Hoog Antink, Geotechniek 2003, nr. 4, p 4

Voor de berekening van damwanden wordt tegenwoordig vaak een numeriek model gebruikt. Voor de bepaling van de begrenzingen, veelal aangeduid als de actieve en passieve gronddruk, bestaan verschillende methoden. De vraag is welke van deze methoden het meest verantwoord is. Om de verschillende methodes te vergelijken is een groot aantal berekeningen gemaakt. De eenvoudigste daarvan heeft betrekking op een gladde verticale wand in een niet-homogene grond, bestaande uit twee grondlagen met verschillende eigenschappen. De te beschouwen methodes zijn de methode Cullmann, gebaseerd op rechte glijvlakken, en de methode Rankine, gebaseerd op evenwicht. Uit de berekeningen kan geconcludeerd worden dat de diverse methodes tot aanzienlijke verschillen kunnen leiden. Enige voorzichtigheid blijft dus geboden, en verder theoretisch of vergelijkend onderzoek lijkt gewenst.

Het a,b,c-isotachenmodel: hoeksteen van een nieuwe aanpak van zettingsberekeningen

E.J. den Haan, Geotechniek 2003, nr. 4, p 20

Decennialang heeft het zettingsmodel van Buisman-Koppejan het alleenrecht gehad in Nederland. Buiten de lage landen is het echter onbekend gebleven. Het alternatief van de NEN-normen, bedoeld om meer in de pas te gaan lopen met het buitenland, heeft geen wortels geschoten. Beide methoden hebben gemeen dat ze een beschrijving geven van zettingsasymptoten, die voor een gegeven belasting, het zettings-tijdgedrag beschrijven. De combinatie met afstroming van overspannen poriënwater wordt daarmee niet afgedekt. Het a, b, c-isotachenmodel beschrijft het grondgedrag meer fundamenteel, en is gemakkelijk te combineren met afstroming. In het praktisch gebruik is het model eerder eenvoudiger dan moeilijker dan de bestaande modellen, en het sluit aan op internationaal breed gedragen inzichten. Reden genoeg voor Nederland om over te schakelen op het nieuwe isotachenmodel. Lees het volledige artikel

Oplevering verdichtingswerkzaamheden met handsonderingen

P. Hölscher, P. Lubking en P.M. Kuijper, Geotechniek 2003, nr. 4, p 36

De meeste wegen en spoorlijnen worden op een aardebaan gebouwd. Verdichting van de aardebaan is noodzakelijk om het risico van onvlakheid en bezwijken te minimaliseren. De kwaliteit van de aardebaan en/of de verdichtingswerkzaamheden worden gecontroleerd met dichtheidsbepalingen met steekringen, momenteel conform standaard RAW-bepalingen 2000. In vergelijking met de huidige steekringmethode is de methode met handsonderingen naar verwachting snel en goedkoop. De belangrijkste nadelen zijn dat de kwaliteit van de meting en het toepassingsgebied onvoldoende bekend zijn. Hierdoor kan nog geen adequate regelgeving opgesteld worden. Op dit moment is er een conceptprotocol. Dit wordt opgenomen in een CROW-rapport, dat vermoedelijk eind 2003 verschijnt. Het komende jaar moet er ervaring opgedaan worden met dit protocol, zodat de resultaten van beide protocollen vergeleken kunnen worden. Daarna kan een definitief opleveringsprotocol worden vastgesteld voor gebruik in de praktijk.

Observatiemethodes binnen de geotechniek

R.A.J. van de Kamp en S. van Baars, Geotechniek 2003, nr. 4, p 12

Voor het bouwen van geotechnische constructies wordt regelmatig gebruik gemaakt van zogenaamde observatiemethodes. Bij dit type bouwproces wordt het ontwerp bijgesteld op basis van observaties tijdens de uitvoering. Hiermee wordt een betere beheersing van kosten en risico's nagestreefd en wordt op een actieve wijze omgegaan met onzekerheden over het grondgedrag. De observatiemethode biedt als voordeel dat de constructie optimaal is aangepast aan de werkelijke condities en daarnaast is er een betere kosten- en risicobeheersing. Naast deze voordelen kent de observatiemethode ook nadelen, namelijk: de methode vraagt extra inzet op de bouwplaats en er is extra ontwerpwerk vanwege het opstellen van de verschillende scenario's. Het alliantiemodel lijkt de beste contractvorm voor toepassing van deze methode.

Restzettingen na oplevering: Het belang van een verbeterde voorspellingskracht. Casus Betuweroute Sliedrecht-Gorinchem

W.O. Molendijk, C.J. Dykstra, Geotechniek 2003, nr. 4, p 28

De Waardse Alliantie (een samenwerkingsverband van de Projectorganisatie Betuweroute en de aannemerscombinatie HBSC) is verantwoordelijk voor het ontwerp en de aanleg voor het tracégedeelte Sliedrecht-Gorinchem van de Betuweroute. De voor de Nederlandse GWW-sector unieke alliantie-contractvorm is mede gekozen om grote onzekerheden over het gedrag van de ondergrond optimaal het hoofd te kunnen bieden. Een aantal forse kostenoptimalisaties is gerealiseerd als direct gevolg van een verbeterde voorspelling van restzettingen. Hiervoor is het traditionele Buisman-Koppejan model verruild voor een isotachen-berekeningsaanpak. De nieuwe aanpak levert reeds in een vroege projectfase veel betrouwbaardere prognoses, waardoor restzettingsvoorspellingen ook echt als stuurinstrument gebruikt konden worden. Lees het volledige artikel

Het trillen van damwandplanken in granulaire bodem

R.E.P. de Nijs, Geotechniek 2003, nr. 4, p 46

Tijdens het intrillen en trekken van damwandplanken in en uit een zandbodem ontstaan trillingen en zettingen in de omgeving. Momenteel beschikbare trillings- en zettingsmodellen sluiten in te beperkte mate aan op de praktijk. Om meer inzicht te verkrijgen in het verloop zijn metingen uitgevoerd tijdens twee projecten bij het intrillen van damwanden in zandlagen. Het trillings- en zettingsverloop kan effectief worden voorspeld op basis van beperkte aanpassing van bestaande modellen. Verdichten en vervloeien tengevolge van het trillen hebben grote invloed op de zetting. Verdichting van zand op meer dan10 meter diepte zal alleen zeer lokaal optreden. Bij het uittrekken heeft ook het meetrekken van bodemmateriaal grote invloed. Bij vastgepakt zand moet met forse grondontspanning rekening worden gehouden.