Waterstof ontwikkeling Nederland

Waterstof transities in Nederland vooral in de demo fase

Transitie naar duurzame energie met Waterstof economie.

Samengesteld door Theo Nohlmans

Samenvatting

- Een transitie is een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar

inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op het gebied van

bijvoorbeeld economie, cultuur, technologie, instituties en natuur en milieu

- De gemeenschappelijke factor is Gezondheid en Levensverwachting. - Historie

- De Agrarische revolutie zijn de veranderingen die plaatsvonden in de Europese

Landbouw en Maatschappij vanaf 1750

- Industrialisatie (1860) is het proces van veranderingen in het productieproces door

mechanisatie en de daaropvolgende veranderingen in de productieorganisatie, zoals de

invoering van het fabriekssysteem.

- Historie Transitie Van paardenkracht naar PK – over milieu- en gezondheid problemen

die het paard in de 19e eeuw veroorzaakte.

- Geschiedenis van de auto (1885-1904) en exponentiële toename van CO2 Technologie.

- Demografische transitie. Een demografische transitie of demografische revolutie is

de overgang van een hoog sterfte- en geboortecijfer naar een laag sterfte- en

geboortecijfer binnen een bepaalde bevolkingsgroep.

In West-Europa werd deze overgang gemaakt tussen 1750 en 1960, dus vanaf de tweede

helft van de 18e eeuw, in het klimaat van industrialisering dat in de 18de eeuw in Europa

kiemde. Een gevolg was de sterke toename van de Europese bevolking in die periode. In de

zuidelijke continenten startte de demografische transitie veel later en werd deze ingezet door

een verbetering van de gezondheidszorg. De sterfte daalde er sneller dan de vruchtbaarheid,

waardoor de toename van de bevolking er ook sterker was. In een groot deel van Afrika is de

transitie nog lopend.

De transitie verloopt per land verschillend, waarbij de nationale geschiedenis (oorlogen etc.)

het standaardbeeld kunnen verstoren. De demografische transitie in Nederland kenmerkt

zich bijvoorbeeld door een tussen 1880 en 1950 slechts geleidelijk verlagen van de geboorteen

sterftecijfers, met in 1945 en 1946 een geboortegolf vanwege het eind van de Tweede

Wereldoorlog. In China wordt de demografische transitie weer sterk beïnvloed door de

eenkindpolitiek van de regering.

- Heden.

- Hoe vervangen we aardgas door een duurzame energiedrager? Dat is de grote vraag

van de komende jaren. Op het gebied van waterstof gebeurt er veel. Duurzaam

Bedrijfsleven zet een aantal kansrijke toepassingen op een rij: Transport, Openbaar

Vervoer, Verwarming op waterstof, Waterstof voor de Industrie. Projecten noemen.

- Hoewel waterstof steeds meer gezien wordt als energiedrager van de toekomst, is het

zeker niet de heilige graal.

- Waterstof: belangrijke energiedrager van de toekomst. Waterstof kan een grote rol

spelen bij de enorme maatschappelijke opgave om de emissie van CO2 drastisch te

reduceren. Jörg Gigler, directeur TKI Nieuw Gas, en Marcel Weeda, senior onderzoeker

bij het TNO, vertellen meer.

- Geen woord erover in het regeerakkoord, maar de Klimaattafels van Ed Nijpels buitelen

over elkaar heen om waterstof te bejubelen. Ook energiebedrijven staan te popelen om

de energiedrager te gaan gebruiken, maar daarvoor is een grote systeemomslag nodig.

De vraag is wie dat allemaal gaat betalen.

- Toekomst

- Achtergrond Waterstof . Soorten waterstof.

Waarom is waterstof zo hard nodig?

In principe is het omschakelen van een economie op duurzame energie een makkie:

je elektrificeert alle energieverbruik, ook voor verwarming en voor transport. Die

stroom maak je met duurzame middelen, dus met windmolens, zonnepanelen en

biobrandstoffen zoals biogas en houtsnippers. Klaar.

Maar er zijn twee problemen. Allereerst zijn sommige processen, vooral in de zware

industrie, niet te elektrificeren, of alleen tegen heel hoge kosten. Het maken van

staal, glas, cement en bakstenen bijvoorbeeld: de benodigde temperatuur is

nauwelijks te bereiken met warmtepompen of elektrische ovens. Met waterstof kan

het wel. Het Zweedse staalconcern SSAB is al begonnen met de bouw van een

proefinstallatie voor dit procedé.

Het andere probleem is dat zon en wind niet altijd op afroep beschikbaar zijn. Denk

aan windstille of bewolkte dagen. Daar zijn veel mouwen aan te passen. Zo kun je

elektriciteitsnetten aan elkaar koppelen; het waait altijd wel ergens in Europa. Je kunt

het gebruik van stroom afstemmen op het aanbod van stroom. Laad bijvoorbeeld de

batterij van de elektrische auto ’s nachts op; dan is er meer windstroom en weinig

vraag.

-

- Doordat waterstof het kleinste molecuul op aarde is, gaat het dwars door

sommige materialen heen. Dat kan lastig zijn bij transport in pijpleidingen, maar

is geen groot probleem: in industriegebieden zijn al prima werkende

leidingnetwerken voor waterstof.

- Waterstof is onmisbaar. Volgens hoogleraar Ad van Wijk is wind- en zonneenergie

niet genoeg, Zie Ad van Wijk.

Ook als je energie wilt transporteren, kun je beter waterstof verplaatsen dan stroom.

Er gaat weliswaar 60 procent van de energie verloren wanneer je elektriciteit omzet

in waterstof en weer terug in elektriciteit. Maar ‘elektronen’ verplaatsen via nieuwe

kabels is 100 tot 200 keer duurder dan waterstof verplaatsen via omgebouwde

aardgasleidingen, zegt Van Wijk. Dat voordeel gaat zwaarder tellen naarmate de

windmolens verder in zee komen te staan. En al helemaal wanneer je zonne-energie

uit de Sahara naar Europa wil halen; volgens hem een reële mogelijkheid. Nederland

heeft het voordeel dat er al een grote gasinfrastructuur ligt. Ook woonwijken kunnen

hierdoor relatief eenvoudig van waterstof worden voorzien, volgens hem.

-

- Potentiële opties voor Nederland

- waterstof Hub in Delfzijl.

- Duitsland op weg naar 100 waterstof tankstations in 2019, Nederland 9 *

https://opwegmetwaterstof.nl/2018/06/01/duitsland-op-weg-naar-100-

waterstoftankstations-in-2019/ H2 mobility

- België ,Vlaanderen, waterstofnet roadmap Interreg waterstofregio 2.0 België en

Nederland , https://www.waterstofnet.eu/nl/roadmaps/roadmap-voorwaterstofinfrastructuur-

in-belgie-h2mobility

- Innovatie en Wetenschap is er druk mee bezig

Pre-transitie waarin de sterfte- en geboortecijfers ongeveer gelijk zijn;

fase 1 waarbij sterftecijfer daalt en geboortecijfer gelijk blijft met een grote

bevolkingsaanwas tot gevolg;

fase 2 waarbij het geboortecijfer ook gaat dalen;

post-transitie waarbij sterfte- en geboortecijfers weer min of meer in evenwicht zijn.

Tijdens de overgang vindt een bevolkingsexplosie plaats. Zo groeide de wereldbevolking

van 1610 miljoen in 1900 naar 2509 miljoen in 1950 en 6100 miljoen in 2000. De

verwachting is dat er in 2050 er 9500 miljoen inwoners zullen zijn.

De vier fasen van de demografische transitie weergegeven in de vorm van

bevolkingspiramiden

De wereld bevolking groeit van ca 200 mln in 0005 via 791 mln in 1700 naar

6515 mln in 2005

Verdubbeling per 50 jaar over de laatste 300 jaar door gezondheid en voedsel.

Zie:

https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/energietransitie-business

https://www.topsectorenergie.nl/nieuws/experimenteren-met-alle-vormen-van-waterstof

https://www.dwv-info.de

https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/download/handreiking-waterstof-coalitie.pdf

http://technotheek.utwente.nl/wiki/Fuel_cells_/_Brandstofcellen

http://profadvanwijk.com/tag/groene-waterstofeconomie/

http://profadvanwijk.com/nederland-waterstofland-2/

https://www.vno-ncw.nl/forum/iedereen-aan-de-waterstof-auto-dat-dichterbij-dan-je-denkt

https://www.vno-ncw.nl/column/nederland-aan-de-waterstof-iedereen-doet-mee

https://www.waterstofnet.eu/nl/roadmaps/roadmap-voor-waterstofinfrastructuur-in-belgie-h2mobility

https://opwegmetwaterstof.nl/2018/06/01/duitsland-op-weg-naar-100-waterstoftankstations-in-2019/

https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Demografische_transitie