Het verhaal van de Velsertunnel

Spreker: Stephan van der Horst (projectleider civiele techniek bij Rijkswaterstaat)

De Velsertunnel is misschien niet de oudste tunnel van Nederland – die eer gaat naar de Maastunnel in Rotterdam – maar wel de oudste snelwegtunnel. De bouw van de tunnel begon tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1952 werd gestart en in 1957 kon de tunnel open en werd het noorden en zuiden met elkaar verbonden. De Velsertunnel is bekend vanwege zijn monumentale ventilatietorens die in de volksmond ook wel ‘de hyacinten’ heten.
Vanaf half april 2016 onderging de Velsertunnel een grootscheepse renovatie. De tunnel is negen maanden helemaal dicht geweest. Rijkswaterstaat vergroot de doorrijhoogte, moderniseert de vluchtwegen en vernieuwt vrijwel alle tunneltechnische installaties. In een lezing vertelt Stephan van der Horst, projectleider civiele techniek bij Rijkswaterstaat, u meer over de betekenis van de tunnel in de regio, de bouw in de vijftiger jaren en de renovatie van de oudste snelwegtunnel naar de moderne eisen van deze tijd.

Geschiedenis

Voor de 2e wereldoorlog waren er al plannen voor een enkele tunnelbuis. Begonnen werd in 1941, maar in 1942 moest gestopt worden wgens oorlog en materiaalgebrek. In 1952 werd begonnen met de dubbele buis en de spoortunnel en op 28 september 1957 werd de tunnel officieel geopend door koningin Juliana. Er werden leuke foto’s getoond, ook van de bouw. Na de opening stonden er gelijk enorme files omdat een grote massa door de tunnel heen en weer wilde rijde.

De bouwwijze was ook bijzonder. Niet boren of afzinken van delen, maar bouwen in een open bouwput. Het Noordzeekanaal was toen veel smaller, zodat de helft van de breedte van nu gebruikt kon worden voor een open bouwput. Als die helft klaar was werd daar het Noordzeekanaal doorgetrokken en kwam er een bouwput aan de andere kant.

Ventilatie

Omdat wordt overgegaan van verticale naar horizontale afzuiging, worden de oude ventilatietorens overbodig. Maar na de opening van de tunnel (16 januari 2017) worden ze opgeknapt en krijgen ze een andere functie. Ventilatie voor andere ruimtes. Sinds 2014 zijn de ‘hyacinthen’ rijksmonument. De nieuwe ventilatie bestaat uit 21 ventilatoren aan de uitrit van de buis. Die blazen de rook in de rijrichting naar buiten. Om plaats te maken voor de ventilatiebuizen worden de lichtroosters bij de entrees omgebouwd en deels verwijderd.

Doorrijhoogte

Hoewel de wettelijke hoogte voor vrachtauto’s maximaal 4 meter is waren er toch ontzettend veel te hoog. Doorrijhoogte 4,23 m. Dat heeft allerlei oorzaken: te hoge lading, wapperende zeilen, onaangepaste vering na ontlading, enz. Nu wordt de doorrijhoogte 12 cm meer, dus 4,35m. Tevens wordt een extra tunnelbescherming voor de intree gemaakt, lager dan de laagste doorrijhoogte, om schade aan plafond en vastlopen te voorkomen. Dit is bereikt door een nieuw plafond en dunner asfalt en beton op bodem.

Vluchtroutes

De huidige vluchtroutes gaan met trappen naar boven. Nu komen er een aantal grote vluchtkamers in de middenkoker. In elke kamer kunnen zoveel passagiers als een grote dubbeldekbus kan bevatten. De (schuif-)deuren kunnen altijd open, behalve aan de kant waar nog auto’s rijden bij een incident. Die kunnen open als de andere rijbaan na 2 minuten (dat is de leegrijtijd) leeg is. De vluchtweg is dan via de andere tunnelbuis. Bij een incident wordt met lichtsignalen en geluid aangegeven wat te doen staat: uit auto, naar aangegeven vluchtkamer. Dit punt leverde veel discussie op. Want helaas, het is alleen mogelijk de kans op ellende zo klein mogelijk te maken. 100% veilig is onmogelijk.

Diversen

Uiteraard is er veel meer verbeterd. De besturing vanuit De Wijde Blik is volledig aangepast aan de huidige stand van de digitale technieken. Ook de verlichting is vernieuwd, rekening houdend met grotere doorrijhoogte en alle bekabeling. De aanleg en afbouw van keerlussen en calamiteitenbogen werd kort besproken evenals de extra veiligheidsmaatregelen bij de Wijkertunnel.

Programma

 -  uur Ontvangst met aperitief.
 -  uur Lunch
 -  uur Lezing