Nieuwjaarsbijeenkomst met Lezing ‘Muziek en Wiskunde’

Onze Nieuwjaarsbijeenkomst werd bijgewoond door 33 KIVI-leden en introducées.

De Nieuwjaarslezing – ook wel Van Olm lezing genoemd ter herinnering aan de eerste Regiovoorzitter (in 1977) en KIVI Lid van Verdienste ir W.G. van Olm – werd gegeven door ons medebestuurslid Guus van Ditzhuijzen. Na zijn verhaal op 5 januari 2005 – over ijzer in de Nederlanden en Scandinavië – de tweede keer dat Guus de Van Olm lezing gaf.

Dit keer combineerde Guus twee van zijn hobby’s en gaf ons een indrukwekkend overzicht van hoe Muziek verbonden is met Wiskunde.

Zoals al genoemd in de aankondiging begon dit met een toonladder bedacht door Pythagoras omstreeks 500 voor Christus.

Hoewel de aanwezige KIVI-leden niet meer 100% bekwaam waren in de gepresenteerde ingewikkelde wiskundige formules was het buitengewoon interessant om de verschillende ontwikkelingen te zien, met name door de prominente Nederlanders Simon Stevin, Christiaan Huygens en Adriaan Fokker.

Aankondiging:

Het bestuur van KIVI Regio Noord-Holland heeft het genoegen u uit te nodigen tot het bijwonen van onze 2019 Nieuwjaarsbijeenkomst, die opgeluisterd zal worden met een voordracht door ons mede bestuurslid Guus van Ditzhuijzen.

Muziek is natuurlijk erg verbonden met Wiskunde. Het is niet voor niks dat de helegetallen aanbidder Pythagoras (572 – 500 v.Chr.) een toonladder bedacht met verhoudingen in hele getallen.

In de lezing komen onder andere aan de orde een beetje oscillatie theorie, wat natuurlijke harmonische tonen zijn (grondtoon, boventonen) en diverse verdelingen van het octaaf: Pythagoras stemming, reine stemming, evenredige stemming. En waarom sommige intervallen op de piano eigenlijk vals zijn.

Namen van prominente wis- en natuurkundigen die de revue passeren zijn behalve Pythagoras: Aristoxenos (360 – 300 v.Chr. leerling van Aristoteles), Gioseffo Zarlino (1517-1590, Venetië), Simon Stevin (1548-1620), Christiaan Huygens (1629-1695), Leonard Euler (1707-1783) en Prof.Dr. Adriaan Fokker (1887-1972) met het Euler-orgel met 10 toongeslachten en het Fokker-Huygens 31-toonsorgel.

Tenslotte nog wat rekenkundige bespiegelingen van sommige muziekinstrumenten.