Van nadenken naar VOORDENKEN

De afdeling RisicoBeheer & Techniek van het KIVI organiseerde op 26 april het Werksymposium Van Nadenken naar Voordenken. Op de presentielijst zagen we niet alleen leden van de afdeling, maar ook architecten, veiligheidsdeskundigen, kennismanagers, contract managers en hoogleraren. Kortom, een gemengd gezelschap met veel kennis in huis. Er werd gediscussieerd over recente praktijkgevallen.

De  onderneming Stores & Offices is eigenaar van een zeer groot distributiecentrum, waarvan de daken moeten worden vervangen. Steven Stovaerts, in vaste dienst bij Stores & Offices wordt projectleider van dat werk.

Stores & Offices verstrekt opdracht aan een raadgevend ingenieursbureau om een voorontwerp te maken, een definitief ontwerp, engineering te doen, indicatieve tekeningen en stuklijsten te maken. De Alliantie Barmasz / L & H Loads krijgt de opdracht.  Barmasz is aannemingsbedrijf; L & H Loads is hijsbedrijf. Het contract is een Design & Construct standaard contract volgens FIDIC. [1] De scope of work luidt - hier zeer beknopt:

- Detail engineering en inkoop
- Vervaardigen van een nieuw dak in secties volgens tekeningen van het   ingenieursbureau; dat gebeurt in de overdekte fabriekshallen van Barmasz
- Transporten daksecties naar bouwplaats
- Verwijderen oude dak
- Plaatsen nieuwe daksecties
- Afwerking
- Oplevering
- Garantie 12 maanden na geslaagde oplevering

Steven Stovaerts geeft géén opdracht aan het ingenieursbureau om de risicoanalyse van de Alliantie te controleren. Hij geeft wel opdracht aan het ingenieursbureau een eigen risicoanalyse van het werk van Barmasz te maken. Hij geeft ook opdracht aan het ingenieursbureau het kwaliteitsbeheersingssysteem en het risicobeleid van Barmasz te controleren.

L & H Loads zet twee kranen in om delen van daken te verwijderen. Een van de kranen staat uit balans; er is overbelasting bij een te ver gestreken giek, de automatische beveiligingsblokkade is uitgeschakeld; er gaat geen alarm als het eerste deel van het oude dak wordt gehesen. De kraan valt om. De vallende daksectie raakt 2 medewerkers van een huurder van Stores & Offices. Een overlijdt ter plaatse. De ander is voor het leven gehandicapt. 

De debatten

Aan de hand van vooraf bekende discussiepunten werd aangenaam, fel, intensief en bij vlagen zelfs heftig emotioneel van gedachte gewisseld.

De vraag of Stores & Offices nalatig is geweest in haar zorgplicht voor de veiligheid van de mensen in de omgeving van de hijsoperatie werd door alle aanwezigen met volmondig ja beantwoord. Dat betekent dat de opdrachtgever Stores & Offices er niet mee weg komt om zonder controle weg te kijken als een dergelijke hijsklus moet worden geklaard. Men acht de opdrachtgever ten volle verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van mensen in de omgeving. Het feit dan Stores & Offices dit ongewenste voorval kennelijk niet in haar risicobeheer heeft meegenomen wordt overwegend (71%) als Blinde Vlek gezien. Maar bij het trekken van consequenties uit deze nalatigheid is men veel minder overtuigd. Of Stores & Offices verantwoordelijk of medeverantwoordelijk is wordt 50/50 beoordeeld. En of Stores & Offices (mede)aansprakelijk is valt nog meer terughoudendheid te melden. 30% zegt Ja. 70% zegt Nee.

Ten slotte de vraag over de persoonlijke aansprakelijkheid van projectleider Steven Stovaerts. De meerderheid van de stemmers (62%) vindt dat hij niet strafrechtelijk moet worden vervolgd. Er is een grote minderheid (6%) die dat wel vindt, terwijl er hier veel onthoudingen waren (30%). Men durfde over een dergelijk hekel onderwerp kennelijk niet te oordelen.

Maar over de waarschuwingsplicht van het ingenieursbureau oordeelde men weer met 100% overtuiging. Deze had projectleider Steven Stovaerts er op attent moeten maken dat de systemen van kwaliteitsbeheersing en risicobeheersing van de opdrachtnemers moesten worden gecontroleerd. Dat laatste oordeel legt een flinke verantwoordelijkheid bij een ingenieursbureau. Ongevraagd advies. Dat kan wel eens uitgelegd worden als een bedelen om meerwerk. Mijns inziens doet een ingenieursbureau er goed aan die mogelijke achterdocht dan maar te trotseren.

Een dergelijk project doorloopt – net als alle andere bouwprojecten – een aantal fasen. Alle deelnemers zijn van oordeel dat Stores & Offices is tekort geschoten in haar Voorspellend Vermogen bij het verstrekken van de opdracht aan de Alliantie, maar ook bij het toezien op de hijvoorbereiding, een hijsvoorbereiding die overigens in dit geval niet heeft plaats gevonden. Stores & Offices had haar Voorspellend Vermogen niet op orde. Ook zij moet nog komen van Nadenken tot Voordenken.

Het was een inzicht vergrotende, middag- en avondvullende gebeurtenis.

[1] FIDIC, Fédération Internationale des Ingénieurs-Conseils. Het Design Construct Standard Contract is vergelijkbaar met het Nederlands geïntegreerde contract UAV GC.