Resilience van Vitale Infrastructuur - Zevenhonderd procent stijging in 2040?
De afdeling Risico Beheer en Techniek (RBT) van het KIVI (Koninklijk Instituut van Ingenieurs) bestudeert opvallende gebeurtenissen, analyseert die en tracht wegen te vinden technische risico’s beter te beheersen. RBT wil haar gedachtegoed uitdragen aan andere organisaties die ook belangstelling hebben in risicobeheer en risicomanagement.
 |
 |
 |
| 700% kostenstijging in 2040 – het is haast onvoorstelbaar. Foto wur.nl |
Water, wegen, dijken – Vitale Infrastructuur. Foto uwv.nl |
Waterschappen – belangrijke rol bij calamiteiten. Foto waterschaprivierenland.nl. |
Op 29 maart houden de KIVI afdelingen Bouw & Waterbouw en RisicoBeheer & Techniek in samenwerking met de TU Delft Afdeling Waterbouw het symposium Resilience en Risicobeheer. Daarbij zal Matthijs Bos, Msc van RoyalHaskoning DHV inzicht geven in het gevaar van de stijging van de zeespiegel voor de Botlek. Dan zullen we vernemen welke technische preventieve maatregelen kunnen worden genomen om het weerstandsvermogen van de Botlek tegen de klimaatverandering te verhogen. De Botlek is een van de vele elementen die samen de Vitale Infrastructuur van Nederland vormen.
De Vitale Infrastructuur van Nederland is het totaal van processen die van zulk een kritiek belang zijn voor de Nederlandse samenleving dat uitval of verstoring tot ernstige maatschappelijke ontwrichting leidt en een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. In Nederland is ongeveer tachtig procent van de vitale infrastructuur in handen van private partijen. De beoordeling of een proces vitaal is, wordt gemaakt op basis van een aantal impactcriteria: economische schade, fysieke schade, sociaal-maatschappelijke schade en cascadegevolgen (domino-effect). [1] Het ministerie van Veiligheid en Justitie noemt 22 processen die tot die vitale infrastructuur behoren. In de lijst treffen we onder meer distributie van elektriciteit, water en gas, olievoorziening, internet en datadiensten, lucht- en scheepvaartafwikkeling, betalingsverkeer en de inzet van hulpdiensten.
Al die processen worden beheerd door organisaties, die een adequaat weerstandsvermogen tegen externe bedreigingen dienen te hebben. De betrekkelijk nieuwe ISO-richtlijn 22316 definieert Organisational Resilience als the adeptive capacity of an organisation in complex and changing environment. Het komt er op neer dat een organisatie daadkrachtig moet kunnen reageren op van buiten komende bedreigingen. Storingen in processen horen snel te worden aangepakt en opgelost. Daartoe is herstelvermogen op korte termijn vereist. Veel belangrijker is het verhogen van het weerstandsvermogen van een organisatie op langere termijn. Dat bevordert dat een organisatie minder gemakkelijk slachtoffer wordt van externe veranderingen (bijvoorbeeld in het risicolandschap) en aanvallen op haar ongestoorde functioneren.
Veranderingen op langere termijn zijn divers en moeilijk exact te voorspellen. Klimaatverandering heeft niet alleen voor de Botlek, maar voor heel Nederland verregaande gevolgen. Een stijgende zeespiegel, extremere schommelingen in de hoeveelheid neerslag, maar ook een verhoogde frequentie van (extreem) hoge rivierafvoeren beïnvloeden het overstromingsrisico. [2] Andere risico’s zijn te onderscheiden in de verdere verstedelijking, maar ook in de behoefte aan gronden en terreinen, waardoor landwinning steeds vaker voorkomt; ook het gebruik van territoriale wateren voor het plaatsen van windturbines, het bouwen op water voor wonen en industriële activiteiten. Technische ontwikkelingen veranderen het landschap van de samenleving. Iedere nieuwe technologie brengt weer risico’s met zich mee die voorheen niet bekend waren.
Tachtig procent van vitale infrastructuur is in handen van private partijen. Dat hoeft geen bezwaar te zijn. Die organisaties zijn zelf verantwoordelijk voor de continuïteit en weerbaarheid van vitale processen. Daarbij hoort het verkrijgen van inzicht in dreigingen en kwetsbaarheden, risico’s en het ontwikkelen en onderhouden van capaciteiten waarmee de weerbaarheid van vitale processen wordt verhoogd en geborgd. Er zit zeer veel kennis, kunde en expertise bij die grote organisaties. Toch moeten we ons zorgen maken. Sommige studies concluderen dat de jaarlijks verwachte financiële verliezen in onze polders in 2040 met wel 700% kunnen stijgen wanneer klimaat- en socio-economische veranderingen worden gecombineerd met toenemende assetwaarde. [3] Dit gaat duidelijk om “Witte Vlekken”. Daaronder verstaan we bij Risico Beheer & Techniek, die risico’s waarvan we ons wel bewust zijn, maar waarvan de omvang, de kans en het effect ons (nog) niet bekend zijn. [4] Het zal nog veel studie en verder onderzoek vergen voordat we daarin goed inzicht hebben. Hoe eerder hoe beter.
 |
 |
| Waterschappen – belangrijke rol bij calamiteiten. Foto waterschaprivierenland.nl. |
Vitale infrastructuur per spoor – private organisatie, maar algemeen publiek belang. Foto Static.pexels.com. |
Mr. Ing. John van der Puil ©
Bestuurslid Afdeling RBT van het KIVI
Portefeuille Analyse & Ontwikkeling
Op persoonlijke titel.
[1] . Ministerie van Veiligheid en Justitie: Weerbare vitale infrastructuur, december 2016.
[2] . Planbureau voor de leefomgeving: The Effects of Climate Change on the Netherlands: 2012.
[3] . Brouwer, L. M. , Bubeck, P. en Aerts, J. C., Changes in future flood risk due to climate and development in a Dutch polder area, Global Environment Change, 20 (3), pag. 463 – 471.
[4] . Voor een korte toelichting op (on)bekende en (on)bewuste risico’ s zie bij voorbeeld: KIVI / Home / Afdelingen / Risicobeheer en Techniek / Columns / Alphen en de stabiliteit van de bakken, 23 september 2016.