Micaela dos Ramos
Column: Circulaire economie, wat is dat en wat moet je daar als ingenieur mee?
Het KIVI heeft Circulaire Economie als jaarthema voor 2017 en 2018 gekozen. Maar wat is circulaire economie nu eigenlijk? De negatieve definitie is een niet-lineaire economie. Maar dat leidt nog niet tot een eenduidige omschrijving natuurlijk. In een recent artikel van het Corpernicus Instituut geven de auteurs aan 114 verschillende definities ontdekt te hebben. Zij vrezen dat de circulaire economie niet gebaat is bij zoveel verschijningsvormen. Welkom bij de niet exacte wetenschappen zullen we maar zeggen.
Nu is het voor de meeste mensen wel duidelijk dat circulaire economie meer is dan Recycling. Reuse en reduce worden ook vaak genoemd, maar er zijn beschrijvingen van circulaire economie te vinden die zelfs 9 R’s weten te vinden, van refuse tot recover. Verder kan de aandacht op het ontwerp, de consument, het businessmodel of bijvoorbeeld de eindgebruiker (consument) liggen. Daarnaast kan je ook verschillende systeemniveaus in beschouwing nemen.
Het thema circulaire economie is dus breed en je kan er op verschillende manieren tegen aan kijken. Vervolgens wordt het begrip in verschillende sectoren met ieder een ‘eigen taal’ toegepast. Het begrip circulaire economie was al niet exact omschreven en in de praktijk kan dat begrip dus nog verder uiteen gaan lopen. Laat dit alles ons niet ontmoedigen: het toont de rijkheid en het creatief potentieel ervan.
Nu is het KIVI ooit opgericht om ‘De bevordering der wetenschap en kunst van den ingenieur in den uitgestreksten zin’. De achterliggende gedachte was dat de ingenieurs de Nederlandse maatschappij mee konden nemen in de vooruitgang van de industriële revolutie. En daar hebben ingenieurs ook een zeer sterke rol in gespeeld. Het is niet meer dan logisch dat de circulaire economie ook door ingenieurs wordt gedragen. Je zou zeggen: dat kan ook niet anders.
Wel is duidelijk dat andere disciplines ook keihard nodig zijn om de circulaire economie voor elkaar te krijgen. Want buiten de beleidswereld en enkele bedrijven die nu al behoorlijk ver hun nek hebben uitgestoken, speelt het dagelijkse leven zich af in een lineaire economie. Dat veranderen naar een circulair systeem vraagt dus meer dan de techniek alleen. De vraag van de samenleving is daarbij van belang, ook van jou en mij als consument. En het vraagt vooral om een andere houding, een ander gedrag. Mooiere technologische ontwerpen zullen daarin een rol spelen, maar veel van de verandering zal toch niet-technisch zijn. De vraag die dan overblijft kan veelal met bestaande kennis en ervaring worden opgelost, al blijft het natuurlijk van belang om ook nu nog onbekende oplossingen te bedenken.
Wat moeten wij nu als ingenieurs met de circulaire economie? Pak die handschoen op zou ik zeggen. Kijk hoe je er in jouw organisatie een start mee kan maken. Op onze website kan je presentaties, blogs en reacties vinden van mensen die het pad naar een meer duurzame, circulaire economie uitzoeken. Dat is leuk, uitdagend werk, dat verder gaat dan efficiency alleen. Het is ook leuk om anderen te volgen en de meerwaarde van hun activiteiten op dit gebied te verkennen. Ja, het kan vaak meer en beter en ja, soms krijg je met groene reclame van doen. Maar laat dat je niet weerhouden om de eerste stappen naar een circulaire economie te zetten. Dat was niet anders 170 jaar geleden toen het KIVI werd opgericht, het is roeien met de riemen die je hebt. Soms met het tij mee, soms met het tij tegen, maar uiteindelijk bepaal je zelf de richting die je opgaat.