Terug kijken: Hoe gaat de energietransitie in de Gebouwde Omgeving in z’n werk? Uitdagingen volop, en niet alleen maar in de techniek

Terug kijken: Hoe gaat de energietransitie in de Gebouwde Omgeving in z’n werk? Uitdagingen volop, en niet alleen maar in de techniek

Dat het energiesysteem in Nederland heftig zal gaan veranderen zal voor niemand meer een verrassing zijn. Hoe dat er uiteindelijk uit zal zien is nog wel grotendeels ongewis.

De urgentie voor deze transitie wordt nog lang niet overal gevoeld. Daarnaast komen er steeds meer knelpunten in de elektriciteitsnetten. De technologische ontwikkelingen beïnvloeden continu de beschikbaarheid, toegankelijkheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid.

De energiesystemen, zoals warmte, groen gas en waterstof, zijn zeer verschillend en lang niet stabiel en voorspelbaar. Het is dus moeilijk om daarin de goede keuzes te maken. En dat geldt voor zowel bewoners en bedrijven, voor beleidsmakers en planologen, techniek ontwikkelaars en onderzoekers, net als voor netbeheerders.

Toch is het zaak om vaart te maken met die energietransitie. En dus is het ook zaak om gezamenlijk, gecoördineerd, met draagvlak en goed onderbouwd op de diverse niveaus stappen te zetten.

De Transitie Visie Warmte als werkpaard in de Gebouwde Omgeving
Inzoomend op de sector Gebouwde Omgeving (zeg maar bewoning en utiliteit) is het verlaten van het fossiele aardgas de grote uitdaging. Alternatieven zijn elektrificatie, warmtenetten, duurzame gassen, met elk hun potentie en complexiteiten. Beschikbaarheid, betaalbaarheid en individualiteit zijn daarbij belangrijke aspecten.

Hoe daarin de maatschappelijk verantwoorde keuzes te maken? Voor Nederland is daarvoor de Transitie Visie Warmte bedacht: elke gemeente moet per wijk aangeven welke wijk op welke wijze zonder aardgas bewoonbaar blijft.

Stedin heeft enkele jaren geleden daarvoor het Openingsbod ontwikkeld. Vanuit het idee van de laagste maatschappelijke kosten, met inachtneming, de beschikbaarheid van energiedragers en de condities van netten en gebouwen is per wijk in beeld gebracht wat de “ideale” energiedrager is.

Dit beeld wordt intussen o.a. gebruikt bij onze investeringsplannen (zo weten we wat er te verwachten is), en tegelijkertijd gebruiken we deze analyses bij de gemeenten om hen te ondersteunen bij het invullen van de Transitie Visie Warmte.

Techniek is niet alleenzaligmakend
Het maken van die keuzes is ingewikkeld EN complex: ingewikkeld omdat je uit moet gaan van prognoses en ontwikkelingen in de toekomst; complex omdat het iedereen raakt en veel mensen (zeker ingenieurs) daar ook nog eens een eigen mening over hebben.

Het is dan ook duidelijk, dat er veel meer aspecten een rol spelen dan alleen maar de technisch-economische. Denk daarbij aan het beleid van woningbouwcorporaties, renovaties van riolering, vergunningen voor bijvoorbeeld warmtenetten en biogas installaties, en de vraag of waterstofgas voor de gebouwde omgeving überhaupt wel beschikbaar komt. Het jaar 2030 komt dan ook al snel dichterbij.

Daarnaast is er ook nog de vraag hoe met name de mobiliteit zich gaat ontwikkelen. Ook de samenhang met andere plannen en processen moet worden gewaarborgd.

Om dat in goede banen te leiden is er een veelheid aan Nationale Programma’s en sectorplannen.
Stedin houdt daar zicht op in haar investeringsplannen, met diverse tooling, zoals kansenkaarten en scenario’s. Samen met de andere netbeheerders maken we scenario-analyses, opgesteld vanuit het energiesysteem, zoals het II3050 rapport (Toekomstscenario's Netbeheer Nederland 2021).
Aan de hand van ervaringen met o.a. Stad aan ’t Haringvliet, waarin beoogd wordt per 2025 duurzaam waterstofgas te distribueren in het hele dorp, zal geschetst worden, welke aspecten er komen kijken bij zo’n gecoördineerde transitie.

Kortom:
“Van het gas af” is makkelijk gezegd.
In dit webinar wordt uitgelegd wat de uitdagingen zijn en hoe Stedin de Energietransitie maximaal faciliteert. Geschetst zal worden in welke omgeving Stedin daarbij moet werken, en welke andere actoren, stakeholder en gremia belangrijk zijn.
Daarmee zal duidelijk(er) worden wie er aan zet is, en welk handelingsperspectief bewoners ook zelf hebben.

Spreker
dr. ir. Arjen Jongepier, Innovatie en Systeem Integratie bij Stedin

Speakers bio
Arjen Jongepier is in 1989 afgestudeerd aan de T.U. Delft, in de Energievoorzieningssystemen. Later is hij gepromoveerd op de toepassing van Artificial Intelligence in de energiesector. Hij is werkzaam geweest bij KEMA als wetenschappelijk onderzoeker, daarna bij de Samenwerkende Elektriciteits- Productiebedrijven, meegewerkt aan de op- en inrichting van TenneT, later bij KEMA als consultant in liberalisering, energiehandel en Asset Management.
Sinds 2008 werkt hij bij de regionale Netbeheerder Stedin (en haar rechtsvoorgangers) als innovator, daarbij het Energiesysteem van de Toekomst vormgevend. Langs deze weg heeft Arjen al diverse energie transities persoonlijk meegemaakt.
Arjens voornaamste drijfveer is om met het energiesysteem op een verantwoorde wijze de maatschappelijk te doen functioneren. Hij zoekt daarbij met name de samenhang en samenwerking tussen alle actoren, stakeholders en energiedragers.

Links

- Terug kijken: Hoe gaat de energietransitie in de Gebouwde Omgeving in z’n werk? Uitdagingen volop, en niet alleen maar in de techniek

- Rapport bestaande netten:

  Kiwa -Toekomstbestendige gasdistributienetten - GT170272 - 2018-07-05 -D.._.pdf (netbeheernederland.nl)

- Minister Jetten heeft op 13 april jl. 4 documenten naar de Tweede Kamer gestuurd vanwege een 20 april commissiedebat over ‘na 2030’.

  Natuurlijk de ETES2050 Outlook, maar ook een tussenversie ‘onderweg’ naar de 2^e versie II3050 en het in de media ook gemelde TenneT-rapport

- De bron van de brief is de volgende webpagina waar ook de pdf's van de verschillende rapporten gedownload kunnen worden is:

  https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2023Z06636&did=2023D15638