Restauratie Schilderijen Mauritshuis

22 toehoorders (waarvan 5 dames) konden genieten van een lezing over bovengenoemd onderwerp in het Theehuis de Cruquius.

Bob van Wingerden heeft vanuit Shell geassisteerd met de verbouwing van het Mauritshuis. Er is een RDS (Royal Dutch Shell) vleugel bijgekomen in het gebouw van Sociëteit De Witte. Via een tunnel kom je in het Mauritshuis. De verbouwing vond plaats van 2012 tot 2014. Tevens zijn schilderingen en Grisailles van Pellegrini in de Gouden Zaal gerestaureerd. Het Mauritshuis heeft het hele project in eigen beheer gedaan. Keurig op tijd en binnen budget. Shell hielp financieel en met techniek (microscopie enzo). Belangrijk was ook de goede samenwerking tussenkunstkenners-restaurateurs en technici. Niet uitbesteden, maar naast elkaar naar technische resultaten kijken.

Het Mauritshuis is gebouwd voor Maurits ‘de Braziliaan’ Graaf/Vorst van Nassau-Siegen, een achterneef van Willem de Zwijger (kleinzoon van Willem’s broer Johan de Oude) van 1631 –37. Deze Maurits heeft er maar 2 jaar gewoond, want hij was acht jaar lang gouverneur van Brazilië en later stadhouder van Kleef. Het huis kwam in handen van de famile Maes, die het verhuurde aan de staat als Hotel van Staat. Maar in 1704 brandde het volledig af.. Met de opbrengst van een loterij en sponsoring van de Staten van Holland kon het in 1708 herbouwd worden. Die herbouw duurde tot 1718. De ontvanstzaal op de begane grond werd met bladgoud en messing versierd en werd daarom de gouden zaal genoemd. Toen heeft Pellegrini de schilderijen voor deze gouden zaal gemaakt. Giovanni Antonio Pellegrini was een Italiaanse schilder, die door Europa rondreisde om opdrachten te krijgen. In 1822 werd het een Koninklijk Kabinet van Schilderijen.

De gouden zaal heeft schilderingen op muren, plafonds en boven de haard van Pellegrini. Die zijn van de muur  en het plafond gehaald ter restauratie. Na de eerste poging tot weghalen van de vernislaag bleken ze grijs te worden. En de schilderingen boven de schouwen werden wit. Toen is er het nodige onderzoek gedaan naar de verflagen. In innige samenwerking tussen Shell en restaurateurs konden - zeer voorzichtig genomen - monsters onderzocht worden. Dat ging met elektronen microscopen, massa-spectrometrie en Fourier transformaties [1], waarmee de chemische samenstelling kon worden bepaald. Vooral lood (Pb = wit), zwavel (S), kwiksulfide (HgS) en allerlei andere metalen werden gevonden. Dat zwavel is erin gekomen door het stoken van het huis met kolen- en houtkacheltjes. Die zwavel bindt zich met lood en kwik en andere verfmetalen. Dat geeft de grauwe of witte sluier. Vervolgens kon er een speciale gel worden ontwikkeld om de grauwsluier te verwijderen en de kleuren terug te krijgen. Dat is gebeurd met medewerking van enige universiteiten.

Ook werd ontdekt, dat het verguldsel op de bloemen tondo's gedaan was met messing (Zn & Cu) in plaats van goud. Dat is gecorrodeerd en heel donker geworden. Helaas is dit niet te veranderen, omdat het om de onderlaag gaat.

Prachtig resultaat! Op internet is de gouden zaal te zien voor en na restauratie en ook een simulatie van hoe het geweest moet zijn. Dus met “vergulde” tondo's.

[1]    Massaspectrometrie is het bepalen van chemische elementen door ionisatie en detectie met elektrische en magnetische velden. Met Fourier transformatie wordt een frequentie analyse gemaakt..