Kooy symposium 2017

Omdat de locatie in Stroe vorig jaar meer dan uitstekend was bevallen, is besloten ook de editie van 2017 van het Kooy Symposium te houden in de Generaal-Majoor Kootkazerne.

De bezoekers – zowel militairen, leden van KIVI als de pers – werden ontvangen in de grote hal en na de registratie verzocht zich naar het auditorium te begeven. Hier hield symposiumvoorzitter Ulrich Berrevoets een korte introductie waarna hij het woord gaf aan de zeer goed voorbereide Marcel Mulder. Met veel humor en véél energie kondigde hij de verschillende sprekers aan, stelde vragen, legde verbanden en hield nauwlettend de tijd in de gaten.

Setting the scene

Het eerste blok van het symposium is traditiegetrouw ingeruimd voor ‘setting the scene’. Hierin werd het thema (‘Duurzaamheid – een operationeel vóórdeel’) vanuit zowel defensie als de technologische hoek belicht met als uitgangsvraag: Waar staan we nu eigenlijk en waar willen we – met welke middelen en mogelijkheden – naartoe? Professor Adriaan Beukers beet het spits af met zijn lezing ‘licht, lichter, lichtst: lichtheid als gedachtengoed’. Hierin gaf hij aan dat het reduceren van gewicht – bijvoorbeeld door het toepassen van composieten of slimme constructies – snel leidt tot grote energiebesparingen en dus duurzaamheid. Zowel in de lucht, op het water als op de grond. Vele voorbeelden gaven aan hoe innovatief ‘we’ vroeger al waren op bijvoorbeeld het vlak van materiaalkeuze en welke mogelijkheden er met moderne technologieën beschikbaar zijn gekomen.

CDRE Richard Laurijssen, directeur wapensystemen en bedrijven bij DMO, ging vervolgens in op duurzaamheid in relatie tot de OES (Operationele Energie Strategie). Het doel van de OES is de operationele zelfstandigheid van de krijgsmacht te vergroten. In 2030 moet de krijgsmacht al 20% minder fossiele brandstoffen gebruiken in vergelijking met 2010. 20 jaar later moet dat zijn gedaald tot 70% en moeten operationele bases het liefst volledig zelfvoorzienend zijn. Om dat te realiseren moet er volgens Laurijssen nog veel gebeuren; iets wat gezien het huidige defensiebudget niet bijzonder eenvoudig is. Daarnaast zal defensie een groot energieverbruiker blijven – onder andere van elektrische energie voor communicatie- en ict doeleinden – en door de verwachte groei in de toekomst waarschijnlijk niet minder energie gaan gebruiken. Publiekprivate samenwerkingen zouden een deel van de oplossing kunnen zijn, gecombineerd met nieuwe technieken.

Uitreiking Kooy prijs

Ook traditioneel is de uitreiking van de Kooyprijs. Ditmaal werd de prijs door de voorzitter van de KIVI afdeling Defensie & Veiligheid Jan Wind overhandigd aan Michiel van Tent Beking; oud marineman die nu werkzaam is voor Thales. Door zijn onderzoek naar het gebruik van specifieke wiskundige principes in de radar processing heeft hij aangetoond dat het mogelijk is om met (veel) minder antenne elementen eenzelfde detectiebetrouwbaarheid te realiseren bij radar als nu het geval is. Elders op de website staat een uitgebreid persbericht met meer inhoudelijke details.

Tijdens de – meer dan uitstekende – lunch hadden de bezoekers ruim gelegenheid om de diverse tentoonstellingsstands in de grote hal te bezoeken. Deze werden bemand door verschillende bedrijven die activiteiten ontplooien binnen het thema duurzaamheid. Hieronder de composiet deuren van VABO composites, de Eco-runner (auto op waterstof) van studenten van de TU Delft, pallets vervaardigd van oude defensiekleding door Dutch Awearness, Tablinum Tijmes die bouwt met natuurlijke materialen als vlas en het NLR. De elektrische fiets die Trefecta speciaal ontwikkelde voor defensie voor gebruik offroad, was op het buitenterrein persoonlijk uit te proberen. Voor de veiligheid was de maximale snelheid van 70 tot 80 km/uur begrensd op 45.

Beleid en Visie

In het blok Beleid en Visie een vijftal lezingen waarvan de laatste – oorspronkelijk bedoeld voor Tommaso Ghidini PhD , Head of Materials Technology section, European Space Agency – nu werd ingevuld door Dhr. Gramsma van KMWE. Hij sprak over de mogelijkheden van 3D metaalprinten. De duurzaamheidsaspecten liggen hier onder meer in de mogelijkheid lichte constructies te realiseren.

Ook de overige presentaties in dit blok waren een aaneenschakeling van interessante visies. Zo luidde de titel van Ltkol Paul van der Heul, hoofd kenniscentrum Genie, cynisch: Val mij niet lastig met duurzaamheid, ik moet nog oorlog voeren. Hierin gaf hij aan dat duurzaamheid wel degelijk belangrijk was voor defensie wanneer het bijvoorbeeld aankomt op de manier waarop een compound wordt opgebouwd. Hoe duurzamer dit gebeurt, hoe beter dit is voor zowel de omgeving daar (wanneer de missie is afgelopen bijvoorbeeld) als defensie zelf.

KTZ mr. Niels Woudstra benadrukte met zijn lezing ‘Een duurzame Grand Strategy’ onder meer dat het in Nederland ontbreekt aan een duurzame strategie voor veiligheid en defensie, in de betekenis van een houdbare strategie die gericht is op de lange termijn. Hij heeft het in zijn lezing zelfs over strategische armoede waar Nederland al eeuwen last van lijkt te hebben – en nog steeds. Maar niet overal; zo zijn we bijvoorbeeld wel in staat een langetermijn strategie te koppelen aan onze waterhuishouding. Waarom dan ook niet bij defensie? Woudstra stelt voor te starten met een inventarisatie van onze veiligheidsbelangen en daaraan meerjarige budgetten voor de benodigde middelen te koppelen. Een uitgebreid verslag is te vinden in het Marineblad.

Hierna gaf KTZ bd Jan Wind (directeur WISER Consultancy) in zijn lezing ‘Financiële Duurzaamheid – duurzaam financieren’ een interessante visie op de manier waarop defensie haar middelen zou kunnen financieren. Een oplossing kan liggen in een samenwerking met het bedrijfsleven waarin beide partijen baat moeten hebben bij de ontwikkeling van een specifieke oplossing. Door de ontwikkelingskosten bij meer partijen neer te leggen en de resultaten breder toe te passen dan binnen defensie alleen, dalen de kosten voor defensie.

Als éénnalaatste ging René de Jongh, directeur strategie van Thales Nederland in op ‘duurzaam waarnemen in de toekomst’. Hierbij draait het om zoveel mogelijk informatie te kunnen verzamelen uit de complexe wereld. Data die middels geavanceerde software en geschikte algoritmes razendsnel moeten kunnen worden omgezet naar bruikbare informatie op basis waarvan beslissingen kunnen worden genomen.

Excellente technologieën

In het derde blok vervolgens korte presentaties over technische ontwikkelingen binnen het vlak van duurzaamheid. Heel concreet gelinkt aan defensie was de presentatie van Lkol Rob van Arnhem die met zijn lezing ‘Hidden Treasures’ aangaf hoe ver defensie is het met het hergebruik en recycling van kleding en andere materialen. Veel handelingen worden daarbij uitgevoerd door mensen met een beperking tot de arbeidsmarkt waarmee het duurzame mes aan twee kanten snijdt.

Water uit lucht halen is mogelijk met een de ‘Dutch Rainmaker’ waarover Dr. Henk Miedema van Onderzoeksinstituut Wetsus vertelde. Een bestaand systeem dat in de toekomst nog beter moet werken door toepassing van speciale membranen waarnaar op dit moment onderzoek wordt gedaan.

Vervolgens kwam de E-bike die velen in de pauze hadden geprobeerd aan bod. Arnold Vaandrager, van VABO Composites, vertelde hier hoe hij een elektrische fiets ontwikkelde die speciaal is afgestemd op de eisen en wensen van defensie. Het lichtgewicht maar oersterke hybride voertuig is o.a. getest in Mali.

Als enige student van het sprekersgezelschap informeerde Paul Hulsman van de TU Delft hoe hij – samen met zijn Dreamteam Eco-runner – aan de slag is gegaan met de ontwikkeling van een auto op waterstof. Hiermee zal het team deelnemen aan de jaarlijkse Shell Eco-marathon waarbij het doel is om 3500 km te rijden op een equivalent van 1 liter benzine in Londen; off-track ligt de doelstelling op 5000 km.

Het blok excellente technologieën werd afgesloten door dr. ir. Axel Homborg die als Associate professor bij de NLDA onderzoek doet naar corrosie. Centraal hierbij staat het geluid dat corrosieprocessen maken en die kenmerkend zijn voor onder meer het type corrosie. Door deze trillingen met geavanceerde apparatuur vast te leggen, is het mogelijk om corrosie in een zeer vroeg stadium vast te stellen zodat hierop vervolgens het onderhoud is af te stemmen en erger kan worden voorkomen. Een unieke eigenschap van deze methode is dat de geluidspatronen ook het type corrosie aangeven waarmee direct de juiste aanpak is te bepalen én de vraag wordt beantwoord of het om een gevaarlijk type corrosie gaat (dat doorzet) of een type dat maar kort duurt en vanzelf tot stilstand komt. Zijn onderzoek, bevindingen en toekomstmogelijkheden zullen in artikelvorm verschijnen in het onderhoudsvakblad TIM.

Vreemde engineer in de bijt

Het Kooysymposium werd op bijzondere wijze afgesloten door Agnes Dinkelman die - in haar rol als social engineer - haar eigen perspectief op duurzame veiligheid gaf. Daarbij benadrukte de dagvoorzitter dat zij waarschijnlijk meer missies heeft voltooid naar afgelegen gebieden dan de meeste militairen in de zaal. Ze sprak dan ook vanuit een brede ervaring over het verband tussen het verstoorde evenwicht tussen burgers en leiders in gebieden rondom de Middellandse Zee en de gevolgen daarvan bij droogte, conflict en migratiestromen. Ze deed suggesties voor een aanpak die gebaseerd op haar analyse niet alleen politiek en maatschappelijk richting gaf maar ook technologische ondersteuning nodig zal hebben.

De uitstekend georganiseerde dag werd afgesloten met een Indisch buffet dat de deelnemers de mogelijkheid gaf om sprekers persoonlijk te benaderen en met elkaar na te praten over de uiteenlopende onderwerpen rondom duurzaamheid.

Reeds beschikbare presentaties staan rechts bij de downloadbare documenten.