Geothermie van de Gebouwde Omgeving

Een betaalbare, duurzame en toekomstbestendige warmtevoorziening in Nederland, hoe ziet dat er uit?

Jan-Diederik van Wees: Hoogleraar Geothermische Exploratie

Warmtevoorziening is verantwoordelijk voor bijna 40% van het energiegebruik in Nederland. In de warmtevoorziening van de toekomst wordt het aandeel duurzame warmtebronnen groter en de rol van aardgas zal sterk afnemen. In het Masterplan Geothermie¹ zijn stevige ambities neergezet voor de groei van geothermie naar ca 50 PJ in 2030 en 200 PJ in 2050 (nu ca 3 PJ uit 18 geothermische installaties). Het is de verwachting dat deze ambitie wordt overgenomen in het Nationale beleid. 

Dat betekent een groei naar 175 doublet systemen in 2030, met een 40% aandeel voor de gebouwde omgeving, voor een half miljoen huishoudens (20 PJ). In 2050 zal het leeuwendeel van de geprognosticeerde 700 geothermische doubletten worden gebruikt voor verwarming van huizen (135 PJ). Met de groei van geothermie naar 100+ doubletten zijn miljarden investeringen gemoeid. Uitdagingen zijn:

1. Kostenverlaging
2. Financierbaarheid van risicovolle projecten
3. Versnelling van implementatie en ontsluiting van witte vlek gebieden (Figuur 1)
4. Borging van veiligheid
5. Effectieve exploitatie. 

Deze uitdagingen vereisen een portfolio-aanpak voor geothermische ontwikkeling in Nederland². Hierbij is een missiegedreven research- en innovatie-programma een belangrijke component. Deze wordt gekenmerkt door intensieve samenwerking tussen kennispartijen en industriële en maatschappelijke stakeholders, en is gericht op het effectief doorlopen van het innovatieproces in nauwe samenhang met de beoogde portfolio-ontwikkeling. De Universiteit Utrecht richt zich daarbij in bijzonder op het vinden (exploreren) van geothermische bronnen, ook in de omgeving van Utrecht³. 

Daarnaast wordt onderzoek gedaan naar het veilig realiseren en exploiteren van geothermische bronnen, o.a. met het oog op aardbevingsrisico’s . De resultaten van ons onderzoek dragen bij aan een betaalbare, duurzame en toekomstbestendige warmtevoorziening in Nederland.

Na afloop is er een netwerkborrel in de Basketbar (Genevelaan 8, 3584 CC Utrecht).

¹ Masterplan Geothermie: www.ebn.nl/wp-content/uploads/2018/05/20180529-Masterplan-Aardwarmte-in-Nederland.pdf
² www.tno.nl/nl/over-tno/nieuws/2018/6/geothermie-veilig-en-kosteneffectief-versnellen
³ warmtebron.nu

Figuur 1 (links) gebieden met goede potentie voor geothermie (groen tinten) en witte vlek gebieden voor Geothermie (bron thermogis.nl) en (rechts) bestaande warmtenetten (oranje) en gemeenten met aardgasvrije ambitie (source RVO aardgasvrije wijken)

Figuur 2 Een geothermische installatie op de Azoren. De energie productie van een dergelijke installatie in Nederland zou voldoende zijn voor de warmtevoorziening 50 tot 100 duizend huishoudens

Pico Alto plant Azores Exergy's - © Pico Alto plant Azores Exergy's