Company visit Hibertad e.a.

Op een mooie vrijdagmiddag eind maart waren wij welkom in het prachtige en inspirerende gebouw van Hibertad in Hardenberg. Met ca. 15 deelnemers werden we hartelijk ontvangen met koffie en een heerlijke specialiteit door onze beide gastheren, Eberhard Dijkhuis en René Hemme.

We beginnen met een presentatie van Eberhard en daarna volgt er een rondleiding door het mooie en energieneutrale gebouw van de Stichting Hibertad. Eberhard is verantwoordelijk voor alle activiteiten van de Stichting en heeft daarnaast een bouwbedrijf dat naast het gebouw is gevestigd.

Eberhard legt uit dat de Stichting Hibertad werkt volgens twee verschillende kringlopen: de Biologische cyclus en de Technische Cyclus. Deze kringlopen staan ten dienste van consumenten en gebruikers. Via leveranciers, producenten en retailers en gebruikers worden biologische materialen en technische materialen toegepast. Er vindt voor beiden inzameling plaats en vervolgens vindt er zoveel als mogelijk is energieterugwinning plaats.

Via twee afzonderlijke lijnen – biologische bouw en ecologische bouw - worden natuurlijke materialen toegepast in woningbouw en utiliteitsbouw. Als belangrijke doelen gelden hierbij:

• Gezond wonen, werken en slapen.
• Verminderen van afval en emissies tijdens levenscyclus.

Er wordt veel internationaal samengewerkt, onder andere met het “Institut für Baubiologie und Nachhaltigkeit”.

In het werk van Hibertad wordt “duurzaamheid” consequent en bewust vervangen door “volhoudbaarheid”. Met deze definitie komt veel beter de missie, strategie en visie van Hibertad en Bouwbedrijf Dijkhuis tot uiting.

Bouwbiologie = leefomgeving gebouwen - de mens.

Op logische wijze komen de volgende zaken hierbij achtereenvolgens aan de orde:

• Bouwlocatie
• Vormgeving
• Milieu – energie – water
• Ruimte-klimaat
• Bouwmaterialen

 Aan de hand van een aantal praktische voorbeelden gaat Eberhard hier concreet op in.

Er bestaan 4 omstandigheden die het zogenaamde ruimteklimaat bepalen. Alle vier zijn van het grootste belang om het beste ruimteklimaat te kunnen bereiken. Achtereenvolgens zijn dit “Lucht”, “Temperatuur”, “Vocht” en “Straling”. Deze moeten allemaal in de juiste balans met elkaar staan!

Bij “Lucht” bestaan er grote verschillen tussen de jaarseizoenen, hetgeen een grote uitdaging in technische zin (met name t.a.v. materiaaltechnologie én ontwerp) met zich meebrengt.

Ook het bestaande bouwbesluit geeft géén goede waarborgen voor de meest optimale situatie. Zo is bij een 10 m2 grote slaapkamer slechts sprake van 30% goede lucht ten opzichte wat er feitelijk nodig is, indien simpelweg het bouwbesluit wordt gevolgd.

Voor een juiste temperatuur zijn de wijze van invallen van zonlicht in combinatie met vloermaterialen en gevelconstructies van het grootste belang voor een goede leefomgeving. In de bouwpraktijk wordt hier vaak onvoldoende rekening mee gehouden. 

Ook de toepassing van de juiste isolatiematerialen in combinatie met vocht is cruciaal.

Natuurlijke – en brandveilige materialen zijn in de toepassing noodzakelijk en van het grootste belang.

Diverse bouwmaterialen in de praktijk met hun eigenschappen laat Eberhard de revue passeren en hij geeft aan de hand van voorbeelden een goed overzicht wat “goed” en eigenlijk “fout” is.

Bij straling wordt duidelijk hoeveel bronnen er eigenlijk zijn en hoe weinig er feitelijk soms nog bekend is over de gevolgen en effecten. Eberhard gaat hierbij dieper in op magnetische gelijkveld versus elektrisch gelijkveld, alsmede op magnetisch wisselveld versus elektrisch wisselveld. Last but not least vertelt hij over de effecten van electro-magnetische golven (mobile phones)  op de hersenen. Zeer belangrijk is dat Eberhard in gaat op de verschillende bouwmaterialen die in principe kunnen worden toegepast. Natuurlijke materialen verdienen zoveel als mogelijk de voorkeur. Maar dit staat soms op gespannen voet met de kosten. De conclusie is echter dat natuurlijke materialen in de bouwbiologie en de bouwecologie  het beste resultaat geven voor zowel de gebouwinwerking op de gebruiker als voor  de gebouwuitwerking voor de omgeving en het milieu.

Alles overziende een buitengewoon interessante en vooral uitdagende presentatie waar we heel veel van geleerd hebben.

Voor de presentatie van Eberhard klik hier.

Vervolgens maken we een zeer interessante rondgang door het gebouw van de Stichting Hibertad. Tussendoor worden heel veel vragen gesteld. Duidelijk wordt wat de do’s en dont’s zijn  in de praktijk. Wat opvalt is dat het gebouw feitelijk één groot onderzoeks- en testcentrum is en ook is duidelijk dat het een zeer belangrijke educatieve functie vervult voor bedrijven én scholen. Het is schitterend om te zien dat Stichting Hibertad “stevig aan de weg timmert”!

Na de rondgang volgt de presentatie van René Hemme. Hij is expert op het gebied van duurzaam onderhoud en ontwerp van duurzame energie-installaties voor woningen en gebouwen.

René begint met een historisch overzicht van “Energie(gebruik) in Nederland”. Van turf via steenkool en aardgas naar elektriciteit. Om vervolgens nader in te gaan op Windenergie met alle aspecten daarbij in ons land. Vervolgens wordt nader ingegaan op de “zonneparken” en de verwachte (toekomstige)  ontwikkelingen hierbij. Centraal staat de vraag: ”Kan Nederland overschakelen op duurzame energie?”

René gaat vervolgens dieper in op de techniek van “warmtepompen”. Daarbij maakt hij onderscheid in “Mono bron” en “Doublet bron”. Het principe van Warmte Koude Opslag (WKO) wordt door René uitgebreid behandeld. Zaken zoals “verschil zomer-winter”; “belastingduurkromme”; ‘pieklastketel” en “warmtepomp” passeren de revue. Rendementen van “warmtepomp verwarmen” en “warmte-koude-opslag koelen” worden praktisch toegelicht en besproken. Met wet- en regelgeving en “balanceren” wordt deze presentatie afgesloten. Hierbij komt ook nog kort “zonthermie” voorbij!

 Duidelijk is dat met een goede regelinstallatie en een gebouwbeheers – en energiemanagementsyteem de diverse technische installaties goed moeten worden aangestuurd.

Voor de presentatie van René klik hier.

Aan het einde van deze middag zijn we allemaal onder de indruk van de toegevoegde waarde van Stichting Hibertad, Bouwbedrijf Dijkhuis en Hemme Onderhoudsadvies. Een aantal legt eenvoudig de link tussen het productieproces en de innovatieve ontwikkelingen. Door al het enthousiasme van Eberhard Dijkhuis en René Hemme, verlieten de meeste KIVI-leden pas omstreeks zes uur het gebouw van de Stichting Hibertad.

Meer informatie over Hibertad? Kijk op www.hibertad.nl

Zelf ideeën voor een excursie? Neem contact op met Piet Dijkshoorn |

 p.dijkshoorn1@tiscali.nl | +31 6 512 02 681

Tekst: Ir. Piet Dijkshoorn.