De werkgroep “Politiek en DV techniek” analyseert actuele politieke ontwikkelingen in de defensiesector. Zij levert onafhankelijke feiten en duiding vanuit de technologische kennis en ervaring van ingenieurs.
De werkgroep heeft onderstaande observaties over het regeerakkoord 2017-2021. Deze zijn opgesteld op basis van openbaar beschikbare stukken en kennis en ervaring op het gebied van defensie- technologie. De opmerkingen en daarop gebaseerde vragen betreffen uitsluitend technologische of daarmee verband houdende aspecten.
Het regeerakkoord is voor de verdediging van ons land en onze bondgenoten beslist een grote stap in de goede richting en een keerpunt na bijna 25 jaar bezuinigingen en afbraak van de krijgsmacht. Het grote belang van vervanging van verouderd materieel, nieuwe investeringen, innovatie en geavanceerde technologie klinkt door in de tekst. Er blijven echter enkele vragen over het akkoord.
Versterken innovatiekracht (pag. 33)
Defensie zou gebruik kunnen maken van slimme ideeën uit SBIR projecten of de startup incubator Yes!Delft (zie begroting 2018). Deze paragraaf van het regeerakkoord lijkt echter het belang van grote bedrijven1 in de Nederlandse (Defensie) industrie te onderschatten. In de meeste sectoren van de economie ontstaan innovaties juist bij startups in de periferie2 van grote bedrijven. Zij specificeren een behoefte aan technologie en nemen de producten daadwerkelijk af. Ook nemen zij de productie vaak over als het gaat om grote aantallen nieuwe producten van hoge kwaliteit. Die aspecten zijn in het voorgenomen beleid echter niet voorzien.
Toekomstbestendig financieren (Pag. 48 Par. 1)
Er zijn diverse interpretaties van het begrip "toekomstbestendige financiering" mogelijk. Bijvoorbeeld geïntegreerde life-cycle-costs berekeningen zoals vereist volgens de nieuwe DMP-procedure, maar ook “innovatieve financiering” zoals in vele economische sectoren gebruikelijk is en waarbij marktpartijen worden betrokken3.
Veiligheidsstrategie en defensienota (Pag. 48 - Par. 3)
De werkgroep heeft de indruk dat er eerst een geheel nieuwe veiligheidsstrategie wordt ontwikkeld en daarna een defensienota. Daar zal geruime tijd overheen gaan. Pas daarna kunnen de zo noodzakelijke investering plaatsvinden. Congestie door uitvoering van meerdere parallelle projecten leidt tot verdere vertraging, zowel binnen Defensie als in de technologiesector en industrie. Het is wellicht verstandig om investeringen waarover in de coalitie al consensus bestaat (of bereikt kan worden) direct in gang te zetten en niet te wachten op de defensienota.
Bijvoorbeeld: MQ-9 Reaper systemen, aanloop vervanging onderzeeboten, BMD intercept capaciteit, etc.
Internationale samenwerking (Pag. 48 - Par. 5 en 6)
In het regeerakkoord wordt geen verband gelegd met de snelle ontwikkelingen op het gebied van defensiesamenwerking in Europa. Het Defence Action Plan, het European Defence fund en de plannen van Frankrijk en Duitsland om samenwerking onder PESCO af te dwingen hebben echter grote gevolgen voor ons land. Door Europese harmonisatie en synchronisatie van plannen wordt de Nederlandse beslissings- en bestuurs ruimte kleiner.
Level playing field industrie (Pag. 48 - Par. 7)
De roep om een level playing field en ruimte voor Europese productie en verkoop staat haaks op het plan om art. 346 ruimhartiger te gaan interpreteren.
Cybercapaciteit en technologie (Pag. 48 - Par. 9)
De aangekondigde forse uitbreiding van “cybercapaciteit en technologie” lijkt uitsluitend over cyber te gaan. Ook elders wordt het grote belang van andere technologische ontwikkelingen niet aangegeven. De werkgroep ervaart dat als een groot gemis, omdat militairen alleen met de beste hoogwaardige technologie in alle domeinen voldoende opgewassen zijn tegen tegenstanders. Daarvoor zijn naast cyber vele andere technologieën van belang4. Het wel van belang om cyber-aspecten bij iedere technologieontwikkeling in andere domeinen te betrekken.
Noten:
- Dit zijn zogenoemde Systeemhuizen, System integrators of OEM’s . Nederlandse voorbeelden in de defensiesector zijn Damen shipyards, Thales Nederland, Stork/Fokker, DAF trucks. Succesvolle “valleys” zijn meestal geconcentreerd rondom zo’n groot bedrijf.
- Daar zijn belangrijke economische redenen voor: (1) het geeft een focus aan een startup om zich te concentreren op het ontwikkelen van nieuwe technologie; (2) het legt het financiële risico buiten de OEM, (3) de OEM kan de startup waar gewenst ondersteunen, en controleren op andere terreinen zoals certificering, compliance, etc., (4) alleen met daadwerkelijke orders van de OEM kan een startup de noodzakelijke kredieten verkrijgen. (5) de OEM koopt succesvolle startups op.
- Zie o.a.: Toekomstbestendige financiering van Defensie investeringen
- O.a. geavanceerde sensoren, artificial intelligence, kwantumcomputing, command & control, veilige communicatiesystemen; onbemande systemen (lucht, land, zee en onderwater); geavanceerde materialen; biotechnologie; duurzame technologie; kinetische interceptors; geavanceerde training faciliteiten, etc.
_____________________________
Den Haag, 23 oktober 2017
Meer informatie over de werkgroep Politiek en Defensietechniek vindt u via deze link.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de werkgroep via E: politiektechniek@kividv.nl
Wilt u de commentaren en adviezen van de werkgroep per email ontvangen? Meldt u dan aan voor onze mailinglist.
Disclaimer: De gegeven feiten en meningen zijn gebaseerd op open bronnen en op de kennis en ervaring van werkgroep leden.
Dit is geen officieel standpunt van KIVI. De vereniging aanvaard geen aansprakelijkheid voor hetgeen door de werkgroep of haar leden naar voren is gebracht.
Foto: Ministerie van Defensie