Wet, Wetenschap en Werkelijkheid

KIVI-Jaarcongres 2020

                                                                                           

                                                                 

                                                                Programma KIVI-Jaarcongres 2020

25 november 2020
9:30 - 11:30 uur
Plenair ochtendprogramma

9:30 uur   Opening door Joanne Meyboom, President KIVI

Joanne Meyboom

9:40 uur   Keynote door Fries Heinis, directeur Bouwend Nederland

Fries Heinis

Wet, wetenschap en werkelijkheid: tegenkracht of supermacht?

Wet, wetenschap en werkelijkheid werken elkaar geregeld tegen. De bouw- en infrasector ondervindt dat als geen ander. Wet- en regelgeving is academisch gezien vaak correct maar is soms slecht getoetst aan de praktijk. Innovaties uit het veld wachten lang op een wetenschappelijke onderbouwing en uitvindingen van de wetenschap leggen een lange weg af naar een praktische toepassing. Algemeen directeur Fries Heinis van Bouwend Nederland betoogt in zijn keynote speech dat wet, wetenschap en werkelijkheid elkaar juist nodig hebben én elkaar door samenwerking eenvoudig kunnen versterken. De blokkades op weg naar een veelbelovende toekomst heffen zich dan op en de bouw- en infrasector kan dan zijn rol als oplosser van maatschappelijke problemen voluit spelen.

10:00 uur Paneldiscussie met:

Joanne Meyboom, President KIVI
Jacomine Ravensbergen, College van Bestuur Avans Hogeschool
Fries Heinis, directeur Bouwend Nederland
Frits van Hout, Chief Strategy Officer, ASML
Herman Scholten, hoofd bouwregelgeving en bouwkwaliteit, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Tim van der Hagen, voorzitter College van Bestuur/rector magnificus TU Delft
Erik Oostwegel, CEO Royal HaskoningDHV

11:20 uur  Conclusies en afronding

 

 

W1. 13:30 - 14:45 uur
Opportunities of the Omgevingswet & Energy transition
Opportunities of the Omgevingswet & Energy transition


 

Simone van Dijk, Leading professional omgevingsveiligheid, Royal HaskoningDHV en Maarten Wansink, Consultant in spatial planning, Royal HaskoningDHV

How does the  Environment and Planning Act (Omgevingswet) affects energy transition? What does this new Act mean for activities that accommodates  hydrogen filling stations, electrolysis plants and other activities required for the energy transition? What are the guidelines in the Omgevingswet regarding environmental zones and risk areas? In  this interactive workshop, we will take you on a case-by-case basis in the choices, opportunities and challenges associated with the two transitions: Environment and Planning Act (Omgevingswet) and the energy transition.

In 2022 the Environment and Planning Act (Omgevingswet) will enter into force. This law aims to work on a safe and healthy physical living environment. The government wishes to combine and simplify regulations for spatial projects with this Act. And also give local authorities more freedom so they can make choices, in consultation with stakeholders, about where and which activities are allowed (and which are not).

W2. 14:45 - 15:45 uur
Eigen data onder controle
Eigen data onder controle

Dr. ir. Ander de Keijzer, Avans Hogeschool

Met de grote, en nog altijd toenemende, hoeveelheid data die over personen wordt verzameld, opgeslagen en verwerkt, is het van belang dat die personen inzicht krijgen in deze data. Welke data wordt opgeslagen, wat wordt er mee gedaan en welke beslissingen worden genomen op basis van die data. Het is voor individuen inmiddels niet meer mogelijk om de over hen verzamelde data in beeld te brengen, laat staan dat zij invloed kunnen uitoefenen op welke data hoe wordt gebruikt.

Ook voor onderzoeksgroepen is het van belang om personen op de hoogte te brengen (en houden) van data die er verzameld wordt en hoe deze data wordt gebruikt. Binnen het lectoraat Data Science & ICT werken we daarom aan de ontwikkeling van de data wasmachine. Deze data wasmachine haalt de privacy gevoeligheid uit de data, zodat we in onderzoek wel gebruik kunnen maken van echte persoonsdata, zonder dat daarbij de privacygevoelige data van de individuele personen bekend wordt.

Ander zijn interesse ligt bij de combinatie van onderwijs en onderzoek in een multidisciplinaire omgeving. Na zijn promotie op het gebied van Data Science bij de Database Groep van de Universiteit Twente in 2008 werkte hij achtereenvolgens als docent aan de Universiteit Twente en Hogeschool Windesheim en vervolgens als hoofddocent en waarnemend lector aan Hogeschool Utrecht. Op dit moment is hij lector Data Science & ICT aan Avans Hogeschool en lector Data Driven Smart Society aan Hogeschool Inholland. Hij heeft onder meer kennis op het gebied van informatica, software, data mining en datamanagement.

W3. 16:00 - 17:00 uur
Common ground: the value of a shared, systemic approach across ASML’s high-tech ecosystem
Common ground: the value of a shared, systemic approach across ASML’s high-tech ecosystem

Marijn Vervoorn, Director Sustainability Strategy, ASML

ASML is a technology leader at the heart of an extensive ecosystem of suppliers and partners. That R&D-driven collaboration yields innovative results, but also introduces waste in the manufacturing process. Working toward its sustainability goals, ASML fights waste by taking a systemic approach to smarter, more sustainable operations. In his talk, Marijn Vervoorn will highlight how a three-pronged framework creates a shared language, shared process and shared goal across ASML’s high-tech ecosystem.

26 november 2020
W4. 13:30 - 14:45 uur
Implementing data driven solutions in the real world
Implementing data driven solutions in the real world

Maarten Oerlemans, People Flow consultant, RoyalHaskoningDHV

Implementing data driven solutions in the real world can be a challenging process. Many organizations are very conservative when it comes to adapting digital strategies. With Royal HaskoningDHV we try and give data driven insights of the use of public spaces. During this presentation we will enlighten how this process goes, and why it is more than “just buying technology”.

W5. 15:00 - 16:00 uur
Offshore Wind Energy: Policy and Regulatory Perspectives
Connecting 50 GW of offshore wind energy - practical and regulatory considerations for an offshore grid on the North Sea

dr. Ceciel Nieuwenhout, PhD Researcher, Faculty of Law, University of Groningen

The North Sea coastal states are aiming to construct many offshore wind farms in the North Sea. The total installed capacity may reach 50 GW within the coming decade. These wind farms need to be connected to the onshore electricity grids of the coastal states, in order to export the generated electricity. The way in which we connect these wind farms depends on the applicable regulatory framework. This means we can steer towards the most cost-effective connection of the offshore wind farms by reforming the regulatory framework: for example by facilitating "hub-based" connections or dual use of cables for both the evacuation of wind energy and for interconnection between two coastal states ("hybrid cables"). In her presentation, Ceciel Nieuwenhout will explain the way in which regulation influences the way wind farms are connected, and which options are available for making the connection of these wind farms more cost-effective in the future by reforming the regulatory framework. The cooperation between different North Sea coastal states is of particular importance, especially when the connection of the wind farms takes place through "hybrid cables" or even through a meshed grid. Therefore, Nieuwenhout will also expand on the way the coastal states can cooperate with each other on the regulatory framework, even in the light of Brexit

Marine spatial planning and offshore wind energy in the Dutch North Sea: a balancing act

Rozanne Spijkerboer, PhD Researcher, Faculty of Spatial Sciences, University of Groningen

The North Sea is becoming increasingly crowded with existing and new users competing over space. Offshore wind farms are one of the most prominent new users in the North Sea. Using my background as a spatial planner, my research focuses on how to balance these various interests in light of the limited amount of sea-space. Therefore, in my presentation I will talk about marine spatial planning as a concept to help organize sea space in relation to offshore wind farms. I will focus on the Dutch case, providing a short history of planning for offshore wind farms, but I will mainly be focusing on the recent North Sea Dialogues and the North Sea Agreement [Noordzeeakkoord]. This is a unique example of negotiation between various sectors over sea-space and how to regulate various uses in relation to each other. I will share the results of my research on how this balancing-act takes place and how this leads to new policies with regards to offshore wind farms.

W6. 16:15 - 17:15 uur
Policy and Legal perspectives for the Energy Transition in the Netherlands and the European Union
European Green Deal: the new driver of the energy transition in the European Union?

Margarita Nieves, PhD Researcher, Faculty of Law, University of Groningen

This session analyses the main aspects of the European Green Deal proposed by the European Commission in December 2019, which sets climate policy as a top priority of the new EU Commission. In the energy realm, the objective of the European Green Deal is to facilitate the transition of the European Union towards a climate neutral continent by 2050. Such transition requires to decouple economic growth from greenhouse gas emissions and fossil fuel resources use, through the promotion of cleaner technologies. Some of the main pillars of the European Green Deal are legal, financial and diplomatic mechanisms. The speaker will address which are such mechanisms, the impact of the current health emergency created by Covid -19 in the roadmap for the implementation of the Green Deal, and the challenges of the draft Climate Law to ensure the competences of the European Commission to monitor and enforce the implementation of the Deal by the Member States of the EU.

https://youtu.be/SWDfvRx4Ka4

Green hydrogen economy: vision for the future or bubble about to burst?

Peter Perey, Researcher at Centre for Energy Economics Research, University of Groningen

Hydrogen is increasingly seen as an important energy carrier for the energy transition in Europe. Ideally, to optimally contribute to the reduction of greenhouse gasses, this hydrogen is produced by using renewable energy as an input, to create renewable hydrogen. The technical potential for the energy carrier is substantial, as it can replace natural gas in heating, be used as a fuel for transportation and serve as energy input for industry. However, the production of this renewable hydrogen in North-west Europe is expensive compared to the production of hydrogen based on fossil fuels. An important underlying factor is the high cost of renewable electricity, driven by relatively limited availability and high demand in that area.

In this session we will look into underlying factors for the feasibility of renewable hydrogen in the energy sector, to see what will determine if the high expectations for a “Green hydrogen economy” will become reality or turn out to be a bubble to burst.

27 november 2020
W7. 13:30 - 14:15 uur
Dilemma's van de IT professional
Dilemma's van de IT professional

Reinoud Kaasschieter, senior consultant/ECM/BIM/TS, Capgemini

Ethische discussies zijn ingewikkeld en soms moeilijk te voeren. Als ontwerper en ingenieur kan je gevraagd worden deze discussie te leiden of om eraan mee te doen. Hoe kan je dat doen? En wat moet je weten? Reinoud Kaasschieter, AI-expert bij Capgemini, geeft zijn persoonlijke inzichten over ethiek en technologie. Hij gebruikt Kunstmatige Intelligentie als voorbeeld van een actuele ethische discussie die nu wordt gevoerd. Reinoud is vooral geïnteresseerd in ethiek rondom autonome systemen, omdat hier enkele ethische vraagstukken duidelijk naar voren komen.

Voor meer achtergrond informatie zie deze link.

W8. 14:45 - 17:00 uur
Safe by Design in Engineering: illustrations from biotechnology and nanomaterials
Applications of SbD in biotechnology

Dr. Lotte Asveld, Assistant Professor Biotechnology & Society, TU Delft

Introduction SbD door dr. ir. Behnam Taebi, Associate Professor/Director TU Delft Safety & Security Institute, TU Delft

Attention to safety in engineering disciplines goes back to the early days of construction engineering and designing bridges. Reducing the uncertainties associated with the produced risks was always a major challenge. Different methods have been developed for dealing with this challenge, varying from adding a deterministic safety factor (as an acknowledgement of uncertainties) to using probabilistic approaches, which presuppose that engineers have knowledge about the nature of risk and that they can calculate its probability of occurrence. However, things get more complicated when there is no knowledge about the nature of the risk. This presents a dilemma of control, also referred to as the Collingridge dilemma: the further the development of new technology, the more will be known about its associated risks but the less those risks can be controlled (Collingridge 1980). This led to a call in both scholarly literature and policy documents to consider precaution in innovation, or to follow the Precautionary Principle (PP). An extreme (and utterly wrong) interpretation of the PP is to halt all technological development that could produce unanticipated risks.

Ideally, researchers want to enable innovation as much as possible, while ensuring that innovations do not carry risks and impose undesired impacts. The notion of Safe-by-Design could offer a solution. Safe-by-Design is a broad concept that covers a plethora of practices aimed at making safety a core value in research, innovation, and technology development. In these sessions, we present an overview of the Safe-by-Design notion – or how (realizing) safety has been interpreted and operationalized – in different fields of engineering. We argue that Safe-by-Design could offer important insights for emphasizing the role of designing for the value of safety from the outset while also considering other important values in engineering, including well-being, sustainability, and equity.

Applications of SbD in nanomaterials

Prof.dr.ir. Ruud van Ommen, Professor in Chemical Engineering, TU Delft

Attention to safety in engineering disciplines goes back to the early days of construction engineering and designing bridges. Reducing the uncertainties associated with the produced risks was always a major challenge. Different methods have been developed for dealing with this challenge, varying from adding a deterministic safety factor (as an acknowledgement of uncertainties) to using probabilistic approaches, which presuppose that engineers have knowledge about the nature of risk and that they can calculate its probability of occurrence. However, things get more complicated when there is no knowledge about the nature of the risk. This presents a dilemma of control, also referred to as the Collingridge dilemma: the further the development of new technology, the more will be known about its associated risks but the less those risks can be controlled (Collingridge 1980). This led to a call in both scholarly literature and policy documents to consider precaution in innovation, or to follow the Precautionary Principle (PP). An extreme (and utterly wrong) interpretation of the PP is to halt all technological development that could produce unanticipated risks.

Ideally, researchers want to enable innovation as much as possible, while ensuring that innovations do not carry risks and impose undesired impacts. The notion of Safe-by-Design could offer a solution. Safe-by-Design is a broad concept that covers a plethora of practices aimed at making safety a core value in research, innovation, and technology development. In these sessions, we present an overview of the Safe-by-Design notion – or how (realizing) safety has been interpreted and operationalized – in different fields of engineering. We argue that Safe-by-Design could offer important insights for emphasizing the role of designing for the value of safety from the outset while also considering other important values in engineering, including well-being, sustainability, and equity.

Conclusions and future prospects door dr. ir. Behnam Taebi, Associate Professor/Director TU Delft Safety & Security Institute, TU Delft

W9. 13:30 - 14:45 uur
Better designs through a parametric way of working: designing a sustainable high-rise tower

Simon Cox, Structural Engineer | Advanced Technology and Research Group, Royal HaskoningDHV, Merve Pehlivan, Architectural Modeller | Industry & Buildings, Royal HaskoningDHV en Jamal van Kastel, Parametric Designer | Parametric Lab, Industry & Buildings, Royal HaskoningDHV

Designing a sustainable high-rise tower requires insight in material requirements, building costs, floor area’s, energy use, façade areas, and many, many other aspects. How do we know that we are making the best decisions throughout the design process?

A parametric design approach concerns identifying key design parameters and using these to dynamically generate design solutions through relational computer models. Linking climate analyses, structural analyses and cost evaluation to such models provides real-time feedback on design performances. Through these parametric models, a large amount of design alternatives can be explored throughout the design process. The result: better-informed design decisions.

In this workshop we demonstrate the added value of a digital way of working brings to the design process. Through a few inspiring projects we will introduce the concept and application of parametric design in building design. In the subsequent workshop, participants are given a challenge: finding the most sustainable high-rise tower using a parametric way of working. Limited by a fixed budget and a given program of requirements, participants use parametric models to configure the most optimal design solution.

30 november 2020
W10. 13:30 - 14:30 uur
Noodzaak Circulair Economisch (Her-) Ontwerpen, de ontwerpingenieur weer aan zet

Frans Veenstra, Visserij innovatiemanager, senior PhD WUR/TU Delft, VFC en John Stoop, Veiligheidssysteem-integrator, Forensisch Engineering & Veiligheidsonderzoek

Al meer dan 100 jaar werken ingenieurs in de scheepvaart-, luchtvaart en agrarische sector aan/in een Lineaire Economie, waarin basis concepten regelmatig moeten worden aangepast (derivatief (her)ontwerpen). Hetzij gedreven door nieuwe technologieën en/of ad-hoc regelgeving t.a.v. nieuwe veiligheids- en milieu wetgeving. De focus was jarenlang gericht op enkelvoudige duurzaamheidsaspecten, zoals veiligheid en energiebesparing. Maar sedert de economische crisis (2008) en de huidige energie- en klimaat transities moeten meervoudige duurzaamheidsaspecten geïntegreerd worden met harde en zachte ontwerpeisen. Nieuwe disruptieve en prospectieve ontwerpprocessen zijn nodig om invulling te geven aan de na te streven Circulaire Economie (CE) en NL/EU/IMO Green Deals. Integraal en SMART, modulair, flexibel functioneel ontwerpen wordt het leidmotief. Zij het dat momenteel nog niet helder is hoe deze transities uitpakken voor het circulair economisch (her)ontwerpen. Met vooralsnog generieke overheids- en NGO doelen op de midden- en lange termijn, resp. 50 % CO2 ↓/50 % minder voedselverspilling en 100 % CO2 ↓/klimaat-neutraal (Rutte III 2018, LNV Kringloop landbouw en visserij 2019,EU Green Deal 2020). Daar kunnen MKB (familie)bedrijven totaal nog niet mee uit de voeten en innovatieve groene technieken zijn nog niet haalbaar, betrouwbaar en betaalbaar. Niet voor niets dat boeren en vissers gezamenlijk op het Malieveld gingen protesteren. Derivatief herontwerpen wordt ook bemoeilijkt omdat collectieve kennis en jaarlijkse publicaties van (bijna)ongevallen en operationele prestatie-indicatoren niet meer voor de praktijk en wetenschap beschikbaar zijn. Hierop is sinds het begin van deze eeuw onverantwoord bezuinigd alsmede op universitaire en HBO curricula voor ontwerpingenieurs. Er zijn tegenwoordig meer specialistische ingenieurs opgeleid dan conceptuele ontwerpers (maritiem, luchtvaart, agrarische sector). Bovendien heeft Veiligheidskunde als wetenschap nauwelijks aandacht geschonken aan de veiligheidsproblematiek voor het midden en kleinbedrijf, met name de visserij. Met intrede van de ARBO wet (1984) is voor het eerst door wetenschappelijk onderzoek & praktijk de veiligheidsproblematiek a/b vissersschepen systeemontwerp-technisch zichtbaar gemaakt ( Safety and the design process, PhD thesis, Stoop, 1990). Het verschil tussen ontwerpingenieurs en vak-engineers is, dat eerst genoemden gewend zijn om met creatieve, toekomstbestendige (systeem)ontwerpoplossingen te komen en engineers vooral goed zijn in derivatieve herontwerpoplossingen en opschaling met voorhanden zijne nieuwe technologieën.

KIVI 2020 wet, wetenschap en praktijk

Design architects hebben en behouden overzicht op de functionele ontwerpprocessen, bewaken systeem integraties en hebben ook voeling met publiek-private percepties. Een hedendaags goed wetenschappelijke en praktijk samenwerkingsvoorbeeld (collaborative designing) is het Nederlandse Masterplan Duurzame Visserij (MDV, 2010-heden) met het innovatieve, duurzaam-disruptieve ontwerp MDV-1, Immanuel als uitkomst. De Immanuel ontving in 2016 de KNVTS prijs voor Schip van het Jaar. Dit vormde in 2017 de opmaat voor het promotieonderzoek aan de TU Delft van schrijver dezes (Multiple-sustainability and the design process, PhD thesis i.o.; naval architect). Omdat gaande het promotietraject bleek dat de TU Delft weinig affiniteit heeft met de Noordzeevisserij, laat staan MKB bedrijven in de kottervisserij, is samenwerking gezocht met de Wageningen Universiteit (WUR). Waar de technologische vakgroep SMART farming (&fishing) zich wel bezig houdt met nieuwe MKB duurzame/circulaire economieontwerpprocessen voor het MKB bedrijf , bijv. bij stalhouderij systemen en circulaire kassen. Het PhD onderzoek richt zich op prospectieve ontwerpprocessen en klimaat-neutraal ontwerpen over de sectoren van landbouw en visserij heen. Hiervoor zijn nieuwe technische ontwerp-perspectives ontwikkeld, triple-Z (Zero emissions, Zero waste, Zero accidents; Horizon 2050) en nieuwe maatschappelijke properties, dual triple-P: People, Planet, Profit/Public Policy Perception. De ontwikkelde CEDI-index (circular economy design index) is geen blauwdruk, maar een ontwerperstool om in een vroeg ontwerpstadium verantwoorde CE-keuzes te kunnen maken bij het toepassen van niet-fossiele brandstofinstallaties, mate van recycling en hogere graad van automatisering/robotica. De gekozen nieuwe oplossingen moeten behalve haalbaar, betrouwbaar en betaalbaar ook publiek-politiek aanvaardbaar zijn. Gezien het pulse-visserij debacle, waar een praktisch en wetenschappelijk aantoonbaar duurzaam visserijmethode vorig jaar door NGOs afgewezen en EU politiek verboden werd.

In de KIVI bijdrage wordt ingegaan hoe de wetenschap en visserij van lineair visserij-ontwerpen tot circulaire kotters is gekomen. Met nieuwe design principles, van evidence-based (Δ vorm) via out-of-the-box (Δ functies) naar transition-based (Δ maatschappelijke waarden) om werkenderwijs invulling te geven aan de EU Green Deal (klimaat-neutraal, 2050). Tevens wordt er een lans gebroken om het vak van ontwerpingenieurs weer op de kaart te krijgen.

W11. 14:45 - 15:45 uur
Circulair opdrachtgeverschap via innovatiegerichte co-creatie
Circulair opdrachtgeverschap via innovatiegerichte co-creatie

Erick Wuestman, Expert Circulaire Economie, KplusV en Niels Ahsmann, Adviseur circulaire economie, KplusV

De transitie naar circulaire economie, o.a. in de infra en utiliteitsbouw, is er een van formaat en biedt talloze mogelijkheden. Inkoop is daarbij als hefboom in te zetten door aan de voorkant innovatieruimte open te laten en na gunning in teamverband, met de meest ingenieuze mensen van opdrachtgever en opdrachtnemer, de best passende oplossingen te ontwikkelen. Deze co-creatie ontwikkelruimte blijft echter nog vaak -onterecht- onbenut. Expert circulair inkopen Erick Wuestman van KplusV toont aan de hand van sprekende voorbeelden hoe via innovatiegericht circulair inkoop grote stappen worden gezet en laat u de kracht ervaren van de RCC en RIC aanpak.

1 december 2020
W12. 12:30 - 13:30 uur
Compacte reactoren voor een duurzame chemische industrie: op weg naar 2050
Compacte reactoren voor een duurzame chemische industrie: op weg naar 2050

John van der Schaaf, Full Professor, TU Eindhoven

Het laatste decennium zijn apparaten ontwikkeld die rotatie gebruiken om hoge centrifugaalkracht- en hoge afschuifomstandigheden te creëren. Deze omstandigheden leiden tot een uitstekende interfase stofoverdracht, intrafasemenging en warmteoverdracht. Toepassingen zijn vooral in exotherme, snelle chemische reacties die interfase stofoverdracht gelimiteerd zijn en/of warmteoverdracht gelimiteerd zijn. Naast chemische reacties zijn distillatie (gas-vloeistof), extractie (vloeistof-vloeistof) en kristallisatie (vloeibaar-vast) haalbaar.  De condities bij hoge-centrifugaalkracht en hoge-afschuifspanning maken het gebruik van uiterst compacte apparatuur mogelijk voor de chemische industrie. De apparatuur is gemakkelijk een factor honderd kleiner dan conventionele apparatuur. De veel kleinere omvang van de apparatuur zorgt voor een veilig en goedkoop gebruik van hoge temperaturen en hoge druk tegen lage kostprijs, en vergroot zo het economische operatiegebied, ook voor risicovolle chemicalien en reacties. Een extra voordeel van kleinere apparatuur is dat relatief dure duurzame materialen kunnen worden gebruikt die voor een lange levensduur zorgen.

 

Een speciale toepassing van de apparatuur is in het gebruik als electrochemische reactor. In de electrochemische productie van waterstof en zuurstof uit water of natronloog, waterstof en chloor uit natrium chloride zijn de gevormde gasbellen een belangrijke factor in de efficientie van het proces. De bellen blokkeren de electrodes en verhogen de potentiaal en daarmee het benodigde vermogen. Door het gebruik van centrifugaalkracht kan het gevormde gas snel worden verwijderd en hoge productiviteit worden gehaald. Deze compacte electrolysers met vermogens tot 5 MW kunnen stand-alone lokaal worden ingezet maar ook parallel in vermogens in de GW schaal.

W13. 13:30 - 16:30 uur
CO2 neutrale energievoorziening in 2050; haalbaar en betaalbaar

Ir. Eric Persoon, ir. Koen Huizer en Jasper Vis (TenneT)

Energievoorziening CO2 neutraal
Veel landen om ons heen zijn druk bezig met plannen om vóór 2050 te komen tot een CO2 neutrale energievoorziening. Sommige landen hebben al zeer duidelijke plannen en willen zelfs al in 2040 dit doel bereiken en dat op basis van energie van eigen bodem.

Energieplan EnergyNL2050
In Nederland zijn we lang niet zo ver en wordt nog vaak gesteld dat “met wind en zon alleen zullen we het niet redden”. Ons team is al gedurende vijf jaar bezig met een plan op te stellen waarbij we begonnen zijn met te onderzoeken hoeveel energie we zelf kunnen opwekken met alleen wind en zon. Stap voor stap zijn we gekomen tot ons huidige plan (EnegyNL2050) waarbij we het overgrote deel van de nodige energie zelf kunnen opwekken, en dat zonder te grote eisen te stellen aan het landschap en de natuur. Dit plan hebben we doorgerekend met uitgebreide simulaties.

Energiesysteem
Dit vergt wel dat we de opgewekte energie efficiënt zullen moeten gaan gebruiken, en dat hebben we ook onderzocht en in ons plan verwerkt. Verder moet het systeem goed getuned worden zodat we zo weinig mogelijk van de opgewekte energie verliezen.

Haalbaar en Betaalbaar
We hebben nu een plan tot 2050 dat we als Haalbaar en Betaalbaar betitelen. Dat gaan we op 1 december presenteren in vier delen waarin we alle aspecten van het plan zullen bespreken met concrete maatregelen die vanaf nu moeten genomen worden om het doel te bereiken.

De basis van het plan is een stevig vermogen aan PV (op land) en windenergie, voornamelijk op zee.

TenneT en energie eilanden
Het is erg belangrijk voor een succesvolle uitvoering dat het vermogen aan hernieuwbare energie snel groeit. Voor wind op zee speelt netbeheerder TenneT een grote rol. Ze is actief betrokken bij het North Sea Wind Power Hub consortium. Energie-eilanden zijn in de planning. Jasper Vis zal ons vertellen over de kansen en uitdagingen.

De Ingenieur en KIVI website
In de Ingenieur van November verschijnt een publicatie over dit plan. Het is een mooie introductie.  Het is goed dit eerst eens  te lezen.  Het plan wordt in detail beschreven op de KIVI-website  https://www.kivi.nl/afdelingen/elektrotechniek/energieplan

Programma

Windenergie op de Noordzee voor eigen energievoorziening in 2050

13.30 Intro van middagsessie EnergyNL2050, Steven Luitjens (moderator)
13.35 Wind op zee: North Sea Wind Power Hub, kansen en uitdagingen, Jasper Vis (TenneT)
14.00 Q&A
14.10 CO2 vrije energievoorziening in 2050 welzeker, Eric Persoon (KIVI Elektrotechniek)
14.35 Q&A
14.45 pauze

Wat moet er gebeuren voor nul CO2 energievoorziening tot 2050

15.00 Intro moderator
15.05 Dynamische Karakteristieken PV en wind geen probleem, Koen Huizer (KIVI Elektrotechniek)
15.30 Q&A
15.40 Op weg naar CO2 vrije energievoorziening in 2050, Koen Huizer (KIVI Elektrotechniek)
16.05 Q&A en discussie over EnergyNL2050 plan met KIVI-sprekers
16.30 stop en fade-out

W14. 13:30 - 17:30 uur
Waterstof

Alice Elliot, Shell; Marcel Weeda, TNO; Elbert Huijzer, Alliander; Rob van der Sluis, MTSA en Jasper Paauwe, Sweco

De verwachting is dat groene waterstof een grote rol gaat spelen in de energietransitie. Blauwe waterstof zal op korte termijn helpen om de waterstofeconomie te ontwikkelen en grote stappen te zetten in het verminderen van CO2-uitstoot. Het productieproces van blauwe waterstof is een proces dat over het algemeen koolwaterstoffen middels een chemische reactie omvormt tot waterstof. Deze methode wordt bijvoorbeeld toegepast bij de productie van waterstof als grondstof voor de productie van kunstmest (ammoniak). Hierbij komt CO2 vrij. Productie van waterstofgas uit elektriciteit is momenteel alleen interessant als er een overschot is aan wind- of zonne-energie.

Afhankelijk van de locatie waar waterstof gemaakt wordt zal het in vele gevallen getransporteerd moeten worden. Hiervoor is een betrouwbaar netwerk nodig. De Gasunie kan hierin een enorme stap zetten door gebruik te maken van de gasinfrastructuur die er al is.

Netbeheerders kunnen het huidige distributienet voor gas geschikt maken voor waterstof. Dit blijkt uit een onderzoek van Kiwa in opdracht van Netbeheer Nederland. Waterstof kan een alternatief zijn voor aardgas of groen gas in wijken waar warmtepompen of een warmtenet geen oplossing zijn.

Voor het gebruik van waterstof voor de energievoorziening is de brandstofcel de meest aangewezen methode. Een belangrijk punt hierbij is het rendement van deze oplossing.

Waterstof kan ook gebruikt worden voor het verduurzamen van de industrie. Veelal gaat de transitie naar duurzame energievormen gepaard met grote investeringen.

 

13:30 Opening en inleiding  Arnold Groot (dagvoorzitter H2)

13:45 Presentatie [1] Waterstofproductie door Alice Elliot, Shell

14:15 Presentatie [2] Transport & Opslag door Marcel Weeda, TNO

14:45 Presentatie [3] Distributie door Elbert Huijzer, Alliander

15:15 PAUZE

15:30 Presentatie [4] Waterstof voor de energievoorziening door Rob van der Sluis, MTSA

16:00 Presentatie [5] Waterstof als grondstof door Jasper Paauwe, Sweco

16:30 Discussie aan de hand van vragen

17:30 Afsluiting

2 december 2020
W15. 14:00 - 15:15 uur
De energietransitie in de industrie: drie perspectieven

Ron Ongenae, Senior energieadviseur/directeur, Epro Consult B.V., René de Schutter, Business Development Manager Energy & Environment, Bilfinger Tebodin Netherlands B.V. en Toon Boonekamp, Teamleader Water for Industry, Arcadis Nederland B.V.

Hoe gaat Nederland de energievraag van 2030 en 2050 invullen met hernieuwbare energie en wat is wel en wat is niet duurzaam? Er wordt met allerlei alternatieven geschermd, maar hoe duurzaam en hoe betaalbaar zijn die en welke varianten zijn er waarover we veel minder horen dan bijv. waterstof en CCS en CCU? Het is de grootste uitdaging voor de Nederlandse bedrijven, de overheid en de ingenieurs in de komende decennia. Vanuit de overheid worden diverse plannen van met name grote spelers op de energiemarkt gesteund. Maar wat is het potentieel van nieuwe technologie en welke opties verdienen eveneens aandacht?