Geotechniek 2003, nr. 3

LET OP: Van de jaargangen tot 2007 zijn - op een paar uitzonderingen na - alleen de abstracts beschikbaar. Vanaf 2007 is van ieder artikel ook een .pdf beschikbaar.

Verkenning van nieuwe technieken in de geotechniek: case study neuraal netwerk

J. Maccabiani, J. Lindenberg, A.R. Koelewijn, T.P. Stoutjesdijk, Geotechniek 2003, nr. 3, p 36

In het vakgebied van de geotechniek wordt in veel gevallen en vaak met grote onzekerheden gewerkt. Nieuwe technieken kunnen het vakgebied verder helpen met het reduceren en expliciet maken van die onzekerheden. Neurale netwerken zijn zo'n techniek. Met een neuraal netwerk is op basis van ervaringen die in 1953 zijn opgedaan, een uitspraak gedaan over de veiligheid van de huidige dijken met betrekking tot de stabiliteit van binnentaluds bij overloop en overslag. Omdat de huidige dijken aanzienlijk hoger en robuuster zijn dan 50 jaar geleden, zijn de huidige dijken langs de Oosterschelde natuurlijk veilig. Dat een neuraal netwerk deze conclusie voor het mechanisme 'bezwijken binnentalud door golfoverloop en golfoverslag' op basis van een beperkte set ervaringsgegevens ook het meest waarschijnlijk acht, sterkt het idee dat het abstraheren van kennis uit ervaringsdata ook binnen de geotechniek mogelijk is.

Effect van de grond-constructie interactie op de seismische respons van een 120.000 m3 tank met seismische funderingsisolatie

G. Esposito, Geotechniek 2003, nr. 3, p 50

In het kader van een haalbaarheidstudie voor de seismische funderingsisolatie van een 120.000m3 LNG-tank is een parametrische studie uitgevoerd om het effect van de grondstijfheid op de tankresponsie te kwantificeren voor vier funderingstypen. Tijdens de studie is een rekenprogramma ontwikkeld dat een simpel tankmodel combineert met een model voor de funderingsisolatie en een spectrale randelementenmodel voor de grond. Met de vier modellen zijn berekeningen uitgevoerd voor de verplaatsing van de tankbasis, de heersende druk- en afschuifspanning boven de tankbasis, de eigenfrequenties en de golfhoogte van de vloeistof. De grond-constructie interactie blijkt een belangrijk aspect. Hierbij kan een homogene grondlaag gebruikt worden met een gemiddelde van de gemeten grondparameters. Het gebruik van een starre tankfundering zou in ieder geval moeten worden vermeden, omdat dit tot een onnodig zware constructie kan leiden.

Dive under, ontwerp van een gewapende jetgroutwand

P.G. van Duijnen en C. Huisman, Geotechniek 2003, nr. 3, p 68

Voor de kruising van de HSL met rijksweg A15 is een innovatieve bouwputwand toegepast. Doordat de HSL wordt aangelegd onder het eerste brugdek van het bestaande viaduct is de werkruimte zeer beperkt. De wand bestaat uit jetgroutkolommen gewapend met een stalen damwand. Een noviteit is dat de jetgroutkolommen zijn geconstrueerd in slappe klei- en veenlagen. In laboratoriumomstandigheden is eerst een geschiktheidsonderzoek uitgevoerd om te zien of een mengesel van grout en cohesieve grond verhardt. Daarna is in een praktijkproef de kwaliteit van de jetgroutkolommen bepaald en tenslotte zijn in het laboratorium de druk- en treksterkte bepaald. Met het computerprogramma Plaxis zijn de te verwachten horizontale deformaties berekend. Tijdens de uitvoering bleken de gemeten deformaties geringer te zijn dan berekend doordat consolidatieeffecten niet in rekening waren gebracht, evenmin als het effect van de aanwezige voorbelasting.

Balgstuw: innovatief met hindernissen

J.S. Reedijk, Geotechniek 2003, nr. 3, p 92

In december 2002 werd de balgstuw officieel in gebruik genomen als stormvloedkering. Deze waterkering bevindt zich tussen het Kampereiland en de Noordoostpolder, en dient om het achterland rond het Zwarte Meer (tot aan Zwolle) te beschermen tegen hoog water door opwaaiing vanaf het IJsselmeer. Een balgstuw als stormvloedkering is een innovatief concept. Voordelen van een balgstuw als stormvloedkering zijn de geringe visuele impact en de onderhoudsvrijheid. Om deze waterkering te realiseren is diepgaande research uitgevoerd tot aan de grenzen van de huidige techniek.

Van in de grond gevormde naar in de grond gebrachte palen

W.R. de Sitter, Geotechniek 2003, nr. 3, p 100

Voor de realisatie van een productiehal in Roermond werd voor de fundering uitgegaan van geheide prefabpalen. In verband met de gevoeligheid van de lasrobots voor trillingen en de wens om storingen in de voortgang van de productie in aangrenzende productiehallen te voorkomen werd het ontwerp van de paalfundering gewijzigd in in de grond gevormde schroefpalen. Bij nadere uitwerking bleek toepassing van TerraSon palen een aantrekkelijk alternatief. Ze combineren het kwaliteitsniveau van prefabpalen met het geluidsarm en trillingsvrij inbrengen van in de grond gevormde palen.

Het effect van vriezen en dooien op de samendrukkingseigenschappen van gereconstitueerde Eemklei

J.W. Dijkstra, J.K. Haasnoot,L.F. Gareau, Geotechniek 2003, nr. 3, p 44

De mate van overconsolidatie van de Eemklei onder Amsterdam is een onbegrepen fenomeen. Eén van de mogelijke oorzaken is de permafrost en het proces van vriezen en dooien in de laatste ijstijd. Om deze mogelijkheid nader te onderzoeken is, naast een uitgebreide literatuurstudie, een testprogramma uitgevoerd waarin Eemklei onderworpen is aan vries-dooi cycli. De samendrukkingseigenschappen zijn hierna bepaald met behulp van een oedometer. Het vriezen en dooien leidt tot een lagere primaire samendrukkingsindex resulterend in een lichte stijging van de grensspanning. Het verklaart echter niet de hoge overconsolidatiegraad van de Eemklei.

Damwandveldproef Rotterdam

D.A. Kort, A.F. van Tol, A. Jonker, Geotechniek 2003, nr. 3, p 58

Bij de damwandveldproef Rotterdam is onderzoek gedaan naar het gedrag van stalen damwanden in slappe grond met een hoge grondwaterstand. In deze veldproef richtte het onderzoek zich op de ontwikkeling van een plastisch scharnier en op scheve buiging. Tijdens de proef bleek dat de verplaatsingen en momenten in de testwanden achterbleven bij de voorspellingen. Pas door de belasting op de wand te verhogen met een zandterp werd een plastisch scharnier gevormd en konden beide mechanismen worden geanalyseerd. De proef bevestigt dat ontwerpen van damwandconstructies met plastische scharnieren in slappe grond volgens de Eurocode verantwoord is. Bij een goed ontwerp zit er voldoende waarschuwingstijd en veiligheid in de constructie als de bezwijktoestand daadwerkelijk wordt bereikt. De mate waarin stijfheidsverlies optreedt komt overeen met de bestaande kennis en ervaring op dit gebied (CUR-publicaties 166 en 207).

Evolutie van de geomechanische karakteristieken van met kalk behandelde grond

Quentin Bollens, Frederik Verhelst, Jean-Claude Verbrugge, Geotechniek 2003, nr. 3, p 78

Grondbehandeling met kalk is een wijdverspreide techniek om plastische en vochtige gronden te hergebruiken in aanvullingen, baankoffers en onderfunderingen. Het gaat daarbij om de directe verbetering van de grondeigenschappen. Bijmenging van kalk in leem leidt tot een verkruimeling en een 'zandachtig' karakter van de grond. Door de pouzzolane reactie tussen kalk en grond treden echter ook langdurige reacties op. Het doel van het onderzoek was de geomechanische lange-termijn-effecten van kalkbehandeling te evalueren. Bij de onderzochte grondslag neemt de permeabiliteit na bijmenging met kalk aanvankelijk sterk toe, en op termijn van maanden weer iets af. De samendrukbaarheid neemt direct met een factor drie af, en op lange termijn met een factor zes. Ook de sterkte neemt duidelijk toe, maar dit vraagt nog bijkomende analyses.

Waarom Colbond de IGS-award won

Wim Voskamp, Geotechniek 2003, nr. 3, p 95

Het langeduuronderzoek aan hoog-modulus-polyester grondwapeningsproducten heeft de IGS-award gewonnen. In het bekroonde onderzoek is uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar het langeduurkruipgedrag en de karakteristieke sterkte van hoog-modulus-polyester materialen en zijn de veranderingen van de moleculaire eigenschappen onder langeduurbelasting beschreven.