Graafschade - Onrechtmatig handelen of Witte Vlek
De afdeling RisicoBeheer en Techniek (RBT) van het KIVI (Koninklijk Instituut van Ingenieurs) bestudeert opvallende gebeurtenissen, analyseert die en tracht wegen te vinden technische risico’s beter te beheersen. RBT wil haar gedachtegoed uitdragen aan andere organisaties die ook belangstelling hebben in risicobeheer en risicomanagement.
Aannemer Jac. Barendregt Infra bv voert grondroerende werken uit op het dorpsplein in Rockanje. Daarbij wordt een kabel van Stedin, de regionaal netbeheerder, beschadigd. Die kabel levert stroom aan lantaarnpalen. Stedin stuurt reparatierekening: € 1348,99. Barendregt betaalt niet. Het bedrag is niet om wakker van te liggen. Nee, het gaat hier echt om het principe: ‘wie draagt die schade’?
Voor de kantonrechter [1] betoogt Stedin dat Barendregt had kunnen weten dat er mogelijkerwijs een of meer kabels zouden liggen. Er stonden immers lantaarnpalen in de buurt.
Wat je niet verwacht kun je niet zoeken
Barendregt heeft oplettend gehandeld, alle KLIC-informatie nagegaan. KLIC staat voor Kabel- en Leiding Informatie Centrum. Barendregt heeft keurig de voorgeschreven procedures gevolgd, vooraf een graafmelding gedaan. Hij heeft de kabels die wel op de tekening stonden gelokaliseerd en veilig gesteld door proefgleuven te graven. Barendregt heeft gegraven volgens de richtlijn Graafschade voorkomen aan Kabels en Leidingen, CROW-publicatie 250. [2]
Die beschadigde kabel kwam nu net niet voor op de KLIC-tekeningen. Bovendien was de ligging ongebruikelijk. De beschadigde kabel staat nu wel op de tekening. Dat komt doordat Barendregt de ligging van de kabel correct heeft gemeld aan het Kadaster, die hem later heeft ingetekend. Wat had Barendregt dan nog meer moeten doen?
K. J. Barendregt, de directeur, komt zelf naar de zitting en stelt: wat je niet verwacht kun je ook niet zoeken. Daar zit wat in. Een risico dat de technicus niet kent kan hij niet beheren.
Wat je niet verwacht moet je toch zoeken
Informatie over de aanwezigheid van netten en kabels is gebrekkig. In de CROW-publicatie is verwoord hoe met “deze erfenis uit het verleden” om te gaan. De kantonrechter refereert aan de Wet Informatie-uitwisseling ondergrondse netten, de WION. In de jurisprudentie is regel dat een grondroerder ook moet letten op “uiterlijke kenmerken” om te kunnen vaststellen of kabels of leidingen afwezig zijn. Op het pleintje stonden lantaarnpalen op nog geen 10 meter afstand van elkaar. Barendregt had moeten weten dat die stroom krijgen via ondergrondse kabels. Door daaraan niet te denken is hij onzorgvuldig geweest. Wat Barendregt niet helpt is dat hij na de eerste beschadiging is doorgegaan met graven; de zelfde kabel is nog viermaal beschadigd. Het handelen van Barendregt is onzorgvuldig en daarmee onrechtmatig. Vordering toegewezen. Barendregt moet betalen.
De Witte Vlekken - Van nadenken naar Voordenken
Barendregt heeft vooraf wel degelijk aan kabels en leidingen gedacht. K&L was een punt van zijn risico identificatie. Alle KLIC-informatie was bekeken. De procedures waren in gang gezet. Men kon een vinkje zetten. Daarmee leek de kous af. Barendregt heeft goed nagedacht. Maar hij had verder moeten denken. Hij had moeten voordenken.
Er zijn dingen die je weet en waarvan je het bestaan bewust bent. Dat zijn de Basisrisico’s. Daarmee gaat de technicus aan de slag. Er zijn ook dingen waarvan je je wel bewust bent, maar die je toch niet goed weet of niet helemaal weet, soms zonder dat je dat weet, zoals bij Barendregt. Bewust en toch Onbekend. Dat zijn de Witte Vlekken. Je moet voordat je aan het werk gaat niet alleen nadenken. Je moet ook Voordenken.
Op 26 april bestudeert RBT cases, die tot forse schades hebben geleid. We zoeken naar de verantwoordelijkheid van de technicus. RBT stelt vragen. Had de ingenieur hier moeten Voordenken? Het oordeel van de deelnemers telt. Welke norm hanteert in de gegeven situatie de ingenieur van RBT? Dat wordt een spannend symposium.
Mr. ing. John van der Puil
Bestuurslid Afdeling RisicoBeheer & Techniek
Lid Programmacommissie
Portefeuille Analyse & Ontwikkeling
Op persoonlijke titel.
[1] Kantonrechter Rotterdam, 2 december 2016, ECLI:NL:RBROT:2016:9265
[2] CROW is een gezaghebbend, non-profit kenniscentrum voor (decentrale) overheden, aannemers en adviesbureaus.