Veertig jaar wetenschap en veiligheid
De afdeling RisicoBeheer en Techniek (RBT) van het KIVI (Koninklijk Instituut van Ingenieurs) bestudeert opvallende gebeurtenissen, analyseert die en tracht wegen te vinden technische risico’s beter te beheersen. RBT wil haar gedachtegoed uitdragen aan andere organisaties die ook belangstelling hebben in risicobeheer en risicomanagement.
Het komende aprilnummer van Safety Science, een van de digitale wetenschappelijke tijdschriften van Elsevier, bevat een opmerkelijk artikel, genaamd Safety Science, a founding fathers’ retrospection. De eerste algemene leerstoel op het gebeid van veiligheid van de TU Delft gaat terug tot 1907, toen het vak ‘sociale hygiëne’ werd geïntroduceerd. Het vak bediende een reeks van verschillende disciplines. Het omvatte onder meer veiligheid. In 1931 (crisis) werd deze leerstoel opgedoekt. Het duurde tot 1975 voordat de TUD opnieuw aandacht zou besteden aan veiligheid en gezondheid als academische verdieping in onderzoek en onderwijs, voornamelijk in de vorm van symposia en studies. En pas in 1984 werd opnieuw een leerstoel safety science ingesteld. Sindsdien is veiligheid een dynamische discipline, die voortdurend evalueert in ontwikkeling en maatschappelijke perceptie. Veiligheid kent een innige relatie met risicobeheer, risicomanagement, risicoperceptie, gedragswetenschappen en sociale, politieke, juridische en regulerende krachten in de samenleving.
Ons RBT-lid John Stoop staat genoemd als eerste auteur bij bovengenoemd artikel. Als alle RBT-leden wil ook hij kennis delen en uitruilen. Dit stuk vertelt over 40 jaar ervaring die hij en zijn medeauteurs Jan de Kroes en Andrew Hale, beiden verbonden aan de Safety Science Group van de TUD, in de laatste 40 jaar hebben opgebouwd. Het stuk is te lang om in een column te bespreken. Ik beperk me tot enkele aspecten.
Het stuk heeft een algemene strekking in die zin dat het de geschiedenis beschrijft van het denken over veiligheid. Van begin af aan ligt het accent op leefomgeving en veiligheid van de burger met daarnaast arbeidsveiligheid. De auteurs hebben een bijzondere belangstelling voor alle vormen van transport, maar die invalshoek domineert niet. Het gedachtengoed is waardevol voor alle technische disciplines. Kortweg:
- Bedreigingen van mens en omgeving door systemen met technische componenten
- De ontwikkeling van toepassingsmethodieken, criteria en normstellingen voor risico-acceptatie
- Toepassing van kennis en inzichten bij ontwerp, constructie, bedrijfsprocedures, regelgeving voor mens en omgeving, ook op de lange termijn. Al met al zou dit eigenlijk het verdiepende aspect van de Programma Commissie van RBT voor volgend jaar moeten zijn.
U vindt het onmisbare verhaal op www.elsevier.com/local/ssci at science direct, Safety Science 94 (2017) 103-115. De samenvatting is gratis. Voor het hele artikel betaalt u $ 39,95.
Mr. ing. John van der Puil
Bestuurslid Afdeling RisicoBeheer & Techniek
Portefeuille Analyse & Ontwikkeling
Op persoonlijke titel.